قۇرئان كەرىم ئىسرائىللار ئالتۇن موزاينى بۇتقا ئايلاندۇرغان ۋەقەلەرنى بايان قىلىدۇ. بۇ مۇسا ئەلەيھىسسالام قانۇننى قوبۇل قىلىش ئۈچۈن لاگېرىدىن كەتكەندە يۈز بەردى
مۇسانىڭ قەۋمى مۇسادىن كېيىن (يەنى مۇسا پەرۋەردىگارىغا مۇناجات قىلىش ئۈچۈن تۇر تېغىغا كەتكەندىن كېيىن)، زىننەت بۇيۇملىرىدىن موزايدەك ئاۋاز چىقىرىدىغان بىر جانسىز موزاي ياسىدى. ئۇلار موزاينىڭ ئۆزلىرىگە سۆزلىيەلمەيدىغانلىقىنى، يول كۆرسىتەلمەيدىغانلىقىنى كۆرمىدىمۇ؟ ئۇلار ئۇنى مەبۇد قىلىۋالدى، ئۇلار (ئۆزلىرىگە) زۇلۇم قىلغۇچى بولدى
(ئەئراف سۈرىسى 148- ئايەت)
:بۇ بىر چوڭ خاتالىق بولغاچقا ، تەۋرات ئاللاھنىڭ مەڭگۈلۈك بۇيرۇق چىقارغانلىقىنى خاتىرىلەيدۇ. بۇ ئون بۇيرۇقتىكى ئۈچ بۇيرۇق ئىدى
سەن ئۆزۈڭ ئۈچۈن مەيلى يۇقىرىدىكى ئاسماندا بولسۇن، مەيلى تۆۋەندىكى زېمىندا بولسۇن، ياكى يەر ئاستىدىكى سۇلاردا بولسۇن، ھەرقانداق نەرسىنىڭ قىياپىتىدىكى ھېچقانداق ئويما شەكىلنى ياسىما؛ 8
سەن بۇنداق نەرسىلەرگە باش ئۇرما ياكى ئۇلارنىڭ قۇللۇقىغا كىرمە. چۈنكى مەنكى پەرۋەردىگار خۇدايىڭ ۋاپاسىزلىققا ھەسەت قىلغۇچى خۇدادۇرمەن. مەندىن نەپرەتلەنگەنلەرنىڭ قەبىھلىكلىرىنى ئۆزلىرىگە، ئوغۇللىرىغا، ھەتتا نەۋرە-چەۋرىلىرىگىچە چۈشۈرىمەن. 9
10 .ئەمما مېنى سۆيىدىغان ۋە ئەمرلىرىمنى تۇتىدىغانلارغا مىڭ ئەۋلادىغىچە ئۆزگەرمەس مېھرىبانلىق كۆرسىتىمەن
قانۇن شەرھى 10-8: 5
سۈرەتلەر يوق
ئېنىقلا ، قۇرئان ۋە تەۋرات ھەر ئىككىسى ئاللاھنىڭ ئورنىغا سۈرەتلەرنى ياساشنى چەكلەيدۇ. ھەر ئىككىسى بۇ سۈرەتلەرنىڭ ھەقىقىي ياراتقۇچىغا چوقۇنۇشنىڭ ئورنىغا ، بۇتقا چوقۇنۇشنى ، يالغان سۈرەتلەرگە چوقۇنۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغانلىقىنى ئېلان قىلىدۇ
.ئىنسان ياسىغان ھەر قانداق ئوبراز جانسىز ۋە ئەقىللىقسىز بولىدۇ ، ھارۇن مۇسا ئەلەيھىسسالام يوق ۋاقتىدا سادىر قىلغان ئالتۇن موزايغا ئوخشاش
ئەمما ئاللاھ ئۆزىنىڭ ئوبرەزىنى ھېچ قانداق نەرسىدىن ياراتقىلى بولامدۇ؟ تەۋراتتا ئاللاھ دۇنيانىڭ سۈرەتسىز يارىتىلىشىنى ئېلان قىلدى. تەۋراتنىڭ بىرىنچى قىسىمدا مۇنداق خاتىرلەيدۇ
ئاندىن خۇدا: «ئۆز سۈرەت-ئوبرازىمىزدا، بىزگە ئوخشايدىغان قىلىپ ئىنساننى يارىتايلى. ئۇلار دېڭىزدىكى بېلىقلارغا، ئاسماندىكى ئۇچار-قاناتلارغا، بارلىق مال-چارۋىلارغا، پۈتكۈل يەر يۈزىگە ۋە يەر يۈزىدىكى بارلىق ئۆمىلىگۈچى جانىۋارلارغا ئىگىدارچىلىق قىلسۇن» دېدى. 26.
شۇنداق قىلىپ، خۇدا ئىنساننى ئۆز سۈرەت-ئوبرازىدا ياراتتى؛
ئۇنى ئۆزىنىڭ سۈرىتىدە ياراتتى؛
ئۇلارنى ئەركەك-چىشى قىلىپ ياراتتى. 27
يارىتىلىش 27 – 1:26
«ئاللاھنىڭ سۈرىتى»
ئاللاھ ئىنسانىيەتنى «تەڭرىنىڭ سۈرىتىدە» ياراتقانلىقىنىڭ نىم مەنىسى بار؟ بۇ ئاللاھنىڭ ئىنساندەك ئىككى قولى ۋە بىر بېشى بار دېگەنلىك ئەمەس. بەلكى تەۋرات بىزنىڭ ئاساسلىق ئالاھىدىلىكلىرىمىزنىڭ ئاللاھدىن كەلگەنلىكىنى كۆرسىتىدۇ. ئىنسانلارنىڭ ئاساسىي فىزىكىلىق بولمىغان ئالاھىدىلىكلىرى ئاللاھدىن كەلگەن. كىتابلاردا مۇنداق دەيدۇ : ئاللاھ قايغۇ ، ئازابلىنىش ، ئاچچىقلىنىش ياكى خۇشال بولۇش – بىزدە بار بولغان ھېسسىياتلار ئۇنىڭدىمۇ بولالايدۇ. بىز ھەر كۈنى تاللاش ۋە قارار چىقىرىمىز. ئاللاھ يەنە تاللاش ۋە قارار چىقىرىدۇ. بىز پىكىر قىلالايمىز ، ئاللاھمۇ سەۋەب قىلىدۇ. بىزدە ئەقىل ، ھېسسىيات ۋە ئىرادە ئىقتىدارى بار ، چۈنكى ئاللاھ ئۇلارنى ئالدى بىلەن ياراتتى. ئۇ بىزنى ئۆز ئوبرازىدا ياراتتى. ئۇ بىزنىڭ نېمە ئىكەنلىكىمىزنىڭ مەنبەسى
بىز ئۆزىمىزنى بىلىمىز. «مەن» ۋە «سىز»نىڭ مەنىلىرىنى بىلىمىز. بىز كىشىگە ئائىت بولمايمىز. سىز شۇنداق ، چۈنكى ئاللاھمۇ بۇنداق. ياراتقاندىن كىيىن ، بىزمۇ ئۇنداق ئەمەس
بىز نېمىشقا گۈزەللىكنى ياخشى كۆرىمىز؟
بىز سەنئەت ، دراما ۋە گۈزەللىكنىمۇ قەدىرلەيمىز. ئەتراپىمىزدا گۈزەللىككە موھتاج. مۇزىكا كەيپىياتىمىزنى كۆتۇرىدۇ ۋە بىزنى ئۇسسۇل ئويناتقۇزىدۇ. بىز ھېكايىلەرنى ياخشى كۆرىمىز ، چۈنكى ھېكايىلەردە قەھرىمانلار ، قارا نىيەتلەر ۋە دراما بار. بىز سەنئەتنى كۆپ خىل شەكىلدە ئىشلىتىپ كۆڭۈل ئېچىش ، ئارام ئېلىش ۋە ئۆزىمىزنى يېڭىلاش ئۈچۈن ئىشلىتىمىز ، چۈنكى ئاللاھ سەنئەتكار ۋە بىز ئۇنىڭ ئوبرازىدا يارىتىلغان. بۇ سوئالنى ئۆزىمىزدىن سورىساق بولىدۇ : بىز نېمىشقا گۈزەللىكنى، درامانى ، مۇزىكىنى ، ئۇسسۇلنى ، تەبىئەتنى ياكى ئەدەبىياتنى ئىزدەيمىز؟ دانىيال دېننېت ئاللاھنى ئىنكار ئەتكەن كىشىدۇر ۋە مېڭىنى چۈشىنىش مۇتەخەسسىسى ، بىر ئاتېئىزىم نۇقتىسىدىن جاۋاب بېرىدۇ
مۇزىكا نېمە ئۈچۈن مەۋجۇت؟ بۇ يەردە بىر جاۋاب بار : ئۇ مەۋجۇت ، چۈنكى بىز ئۇنى ياخشى كۆرىمىز ، شۇڭلاشقا بىز ئۇنى داۋاملىق بارلىققا كەلتۈرىمىز. ئەمما بىزئۇنى نېمىشقا ياخشى كۆرىمىز؟ چۈنكى بىز ئۇنىڭ گۈزەل ئىكەنلىكىنى بايقايمىز. ئەمما ئۇ بىزگە نېمىشقا گۈزەل؟ بۇ ناھايىتى ياخشى بىئولوگىيىلىك سوئال ، ئەمما ئۇنىڭدىنمۇ ياخشى جاۋابقا ئېرىشەلمەيمىز
دانىيال دېننېت 43-بەت. سېھىرنى بۇزۇش: دىن بىر تەبىئىي ھادىسە
بارلىق سەنئەتلەر بىزگە نېمە دەپ مۇھىم ئىكەنلىكىگە ۋە ئۇلارنى نېمە ئۈچۈن چىرايلىق كۆرىدىغانلىقىمىزغا ئېنىق جاۋاب يوق ، ئاللاھتىن باشقا. تەۋرات مۇنداق دەيدۇ : ئاللاھ ئىشلارنى گۈزەل قىلىپ گۈزەللىكتىن ھۇزۇرلانغانلىقى ئۈچۈندۇر. بىز ئوخشاشلا ئۇنىڭ سۈرىتىدە ياسالغان. بۇ بىزنىڭ سەنئەتكە بولغان مۇھەببىتىمىزنى ھېس قىلدۇرىدۇ
ماتېماتىكىدىكى گۈزەللىك
ماتېماتىكامۇ گۈزەللىك بىلەن زىچ مۇناسىۋىتى بار. گېئومېتىرىيەلىك نىسبەتتىكى نەقىشلەر ۋە باشقا شەكىللەرنى بىز گۈزەل كۆرۈمىز. تۆۋەندىكى فىلىم بىر ماتېماتىكا تەڭلىمىنىڭ گۈزەللىكىنى ۋە سان قاتارلىق ئابستراكت ئىدىيەنىڭ نېمە ئۈچۈن ئالەمنى باشقۇرىدىغانلىقىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ. بىز نېمىشقا ئۇنىڭ گۈزەللىكىنى قەدىرلەيمىز
بىز نېمە ئۈچۈن ئەخلاقلىق
ئاللاھنىڭ سۈرىتىدە ياسالغىنىمىز ئەخلاقىمىزنى چۈشەندۈرىدۇ. گەرچە بىزنىڭ تىلىمىز ۋە مەدەنىيىتىمىز بىر-بىرىگە ئوخشىمىسىمۇ ، «خاتا» ۋە «توغرا» ھەرىكەتنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى چۈشىنىمىز. بىزدە ئەخلاقىي تەپەككۇر بار. داڭلىق ئاتېئىزمچى رىچارد داۋكىنس مۇنداق ئېيتىدۇ
«.بىزدە ئەخلاقىي بولۇش بىر ئۇنىۋېرسال تىلغا ئوخشاش»
رىچارد داۋكىنس ، تەڭرىنىڭ قايمۇقتۇرۇشى . 223-بەت
رىچارد بۇنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ: بىز تىلنى تەبىئىي ئۈگەنگەندەك ، ھەق-ناھەقنى تەبىئىي بىلىمىز ، ئەمما رىچارد بىزنىڭ نېمىشقا بۇنداق ئىكەنلىكىمىزنى چۈشەندۈرۈپ بېرەممەيدۇ. ئاللاھنىڭ بىزگە بەرگەن ئەخلاقىينى ئېتىراپ قىلمىساق ، بىز نۇرغۇن نەرسىنى خاتا چۈشىنىپ قالىمىز.
:باشقا بىر ئاللاھنى ئىنكار ئەتكەن كىشى ، سام خاررىسنىڭ نارازىلىقىنى مىسالغا ئالايلى
.ئەگەر سىز دىنىي ئېتىقادنىڭ ئەخلاقنىڭ بىردىنبىر ھەقىقىي ئاساسى ئىكەنلىكىغا ئىشەنسىڭىز ، ئۇنداقتا دىنسىزلار ئېتىقادچىلارغا قارىغاندا ئەخلاقسىز بولىشى كېرەك
سام خاررىس. 2005. خىرىستىيان مىللىتىگە يازغان خېتى 38-39-بەتلەر
سام خاررىس خاتا چۈشىنىدۇ. تەۋرات بىزگە ئەخلاقىمىزنىڭ دىندار بولۇشتىن ئەمەس ، بەلكى ئاللاھنىڭ ئوبرازىدا ياسالغانلىقىدىن كېلىدۇ. شۇڭلاشقا ئاتېئىزىمچىلارمۇ بىزگە ئوخشاش بۇ ئەخلاقىگە ئىگە بولۇپ ، ئەخلاقلىق ئىشلارنى قىلالايدۇ. ئەمما ئاتېئىستلار بىزنىڭ نېمىشقا بۇنداق ئىكەنلىكىمىزنى چۈشەنمەيدۇ
بىز نېمە ئۈچۈن مۇناسىۋەتلەرنى سۆيىمىز ؟
ئۆزىڭىزنى چۈشىنىش ئۈچۈن سىزنىڭ ياراتقۇچىنىڭ ئوبرازىدا ياسالغانلىقىڭىزنى ئېتىراپ قىلىشىڭىز كېرەك. كىشىلەر مۇناسىۋەتنى قانچىلىك ئەھمىيەت كۆرىدىغانلىقىنى ھېس قىلالايسىز. ياخشى كىنونى كۆرۈش دۇرۇس ، ئەمما ئۇنى دوستىڭىز بىلەن كۆرۈش تېخىمۇ ياخشى. بىز تەبىئىي ھالدا تەجرىبە ئالماشتۇرۇش ۋە تۇرمۇشىمىزنى ياخشىلاش ئۈچۈن دوستلار ۋە ئائىلىدىكىلەرنى ئىزدەيمىز
.ئەمما ، يالغۇزلۇق ۋە بۇزۇلغان ئائىلەدىكى مۇناسىۋەتلەر ياكى دوستلۇق بىزنى بېسىم قىلىدۇ
ئاللاھ سۆيگۈدۇر
:ئەگەر بىز ئاللاھنىڭ سۈرىتىدە ياراتىلغان بولساق ، بىز ئۇنىڭ بىلەن ئوخشاش تەكىتلەشنى ئۈمىد قىلىمىز – دە. ئىنجىل شۇنداق دەيدۇ
8.مېھىر-مۇھەببەت كۆرسەتمىگۈچى كىشى خۇدانى تونۇمىغان بولىدۇ؛ چۈنكى خۇدا ئۆزى مېھىر-مۇھەببەتتۇر
يۇھاننا « 1 » 4:8
ئىنجىل ئاللاھقا ۋە باشقىلارغا بەرگەن مۇھەببىتىمىزنىڭ قانچىلىك مۇھىم ئىكەنلىكىنى كۆپ يازىدۇ. ئىسا ئەل مەسىخ ئەڭ مۇھىم ئىككى بۇيرۇقنىڭ مۇھەببەت ھەققىدە ئىكەنلىكىنى ئۆگەتكەن
ئەگەر بىز ئاللاھنى پەقەت «ھەممىدىن ئۈستۈن»دەپ قارىساق ، كىتابلاردىكى ئاشكارلانى ئۇنتۇپقالىمىز. بەلكى بىز تەسەۋۋۇرىمىزدا ئوخشىمايدىغان بىر ئىلاھنى توقىدۇق. گەرچە ئاللاھ «ھەممىدىن ئۈستۈن» بولسىمۇ ، ئىنسانلار بىلەن بار مۇناسىۋەتتىمۇ قىزغىن. ئاللاھ «مۇھەببەت»نىڭ ئۆزى. ئىنجىل ئاللاھنىڭ شۇنداق ئىكەنلىكى ئېيتىدۇ
شۇڭا بىز بۇنى خۇلاسىلەپ ئۆتەيلى. ئىنسانلار ئاللاھنىڭ سۈرىتىدە ياسالغان ، يەنى ئەقىل ، ھېسسىيات ۋە ئىرادە بىلەن ياراتىلغان. بىز ئۆزىمىزنى ۋە باشقىلارنى بىلىمىز. بىز ھەق بىلەن ناھەقنىڭ پەرقىنى بىلىمىز. كىشىلەر ھەر خىل شەكىلدىكى گۈزەللىك ، دراما ، سەنئەت ۋە ھېكايەلەرگە لازىم. بىز تەبىئىي ھالدا باشقىلار بىلەن بولغان مۇناسىۋەت ۋە دوستلۇقنى ئىزدەيمىز. سەن شۇنداق ، چۈنكى ياراتقۇچىمىز مۇشۇنىڭغا ئوخشاش
سىز قىممەت باھانىڭ سۈرىتى
ھازىر سۈرەت ھەققىدە ئويلاڭ. بىز پەقەت قىممەت جىسىملارغا ھۆرمەتلىك رەسىملەرنى قويىمىز. شۇڭا ، بارلىق دۆلەتلەرنىڭ پۇللىرىدا شۇ دۆلەت تارىخىدىكى قۇرغۇچى ياكى ھۆرمەتكە سازاۋەر شەخسنىڭ ئوبرازىنى قويىدۇ. مەسىلەن ، مىسىرنىڭ 100 دوللارلىق پۇلنىڭ ئۈستىدە سىفىن رەسىم بار. چۈنكى ، سىفىن مىسىرنىڭ قىممەتلىك ۋە روشەن مىللىي مىراسى ئىدى. سىفىن كۆپ ئۇچرۇرمايدۇ ، لېكىن ئۇنىڭ باھاسى قىممەت. سىز پۇلنىڭ سۈرىتىدە ئاپېلسىنغا ئوخشاش جىسىمنى ھەرگىز كۆرمەيسىز. رەسىمنىڭ قىممىتى ئۇنىڭ ئوبرازىدىن كېلىدي. سىفىننىڭ سۈرىتى مىسىرلىقلار ئۈچۈن قىممەت ، شۇڭا ئۇلار بۇ رەسىمنى پۇلغا ئوخشاش قەدىرلىگەن نەرسىگە قويىدۇ
شۇنىڭغا ئوخشاش ، سىز ئاللاھنىڭ سۈرىتىدە بولغانلىقىڭىز ئۈچۈن ، سىز ئىنتايىن قىممەتلىك. سىز پەقەت «ئاللاھنىڭ سۈرىتىدە» بولغانلىقىڭىز ئۈچۈن ، بايلىقىڭىز ، يېشىڭىز ، مائارىپىڭىز ، ئىجتىمائىي ھالىتىڭىز ، تىلىڭىز ۋە جىنسىيەتىڭىزنىڭ قانداق ئىكەنلىكى مۇھىم ئەمەس. ئاللاھ بۇنى بىلىدۇ ، سىزنىڭمۇ بۇنى ھېس قىلىشنى خالايدۇ
ئەمما مەسىلىلەرمۇ بار! نېمىشقا؟
ئەگەر ئاللاھ بىزنى ئۆز سۈرىتىدە ياراتقان بولسا ، بىز نېمىشقا ئەخمەق بولىمىز؟ تەۋراتنىڭ بىرىنچى بۆلۈمدا ئاللاھ كىشىلەرنى تەبىئەتنى باشقۇرىدىغان قىلىپ ياراتتى دەپ تەسۋىرلەيدۇ. ئەمما مۇسا ئەلەيھىسسالامنىڭ دەۋرىگە كەلگەندە كىشىلەر ئاللاھنىڭ ئورنىغا ئالتۇن موزايغا چوقۇنندى. بۇ تەرتىپنى ئۆزگەرتىش ئۈچۈن نېمە ئىش بولدى؟ ئەگەر كىشىلەر ئاللاھنىڭ سۈرىتىدە ياراتىلغان بولسا ، دۇنيا نېمىشقا چىرىكلىك ، ئازاب-ئوقۇبەت ۋە ئۆلۈم بىلەن توشاپكەتتى؟
.تەۋرات بۇ ئەھۋالنىڭ قانداق پەيدا بولغانلىقىنى بايان قىلدى. بۇ ئاللاھنىڭ ئىنسانىيەتكە قانداق قارىغانىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ
.ئەخمەق كىشى كۆڭلىدە: «ھېچبىر خۇدا يوق» ــ دەيدۇ.
،ئۇلار چىرىكلىشىپ
يىرگىنچلىك قەبىھلىكنى قىلىشتى؛
1 ئۇلارنىڭ ئىچىدە مېھرىبانلىق قىلغۇچى يوقتۇر؛
پەرۋەردىگار ئەرشتە تۇرۇپ، ئادەم بالىلىرىنى كۆزىتىپ:
«بۇ ئىنسانلارنىڭ ئارىسىدا ئىنساپنى چۈشىنىدىغان بىرەرسى بارمىدۇ؟
2 خۇدانى ئىزدەيدىغانلار بارمىدۇ؟
،ھەممە ئادەم يولدىن چىقتى
،ھەممە ئادەم چىرىكلىشىپ كەتتى
3 .مېھرىبانلىق قىلغۇچى يوق، ھەتتا بىرىمۇ يوقتۇر
زەبۇر 3-1: 14
.بىز بۇنىڭ قانداق پەيدا بولغانلىقىنى چۈشىنىش ئۈچۈن كېيىنكى ماقالغا قارايمىز