62-سۈرە (جامائەت ، جۈمە – جۇمە سۈرىسى ) بىزگە مۇسۇلمانلار ئۈچۈن دۇئا كۈنىنىڭ جۈمە ئىكەنلىكىنى ئېيتىدۇ. ئەمما «جۇمۇ» سۈرىسى ئالدى بىلەن بىر رىقابەتنى ئوتتۇرىغا قويدى – پەيغەمبەر ئەيسا سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۇنى مەشىخ رولىنى ئالغان. جۈمە كۈنى نامازنىڭ جۈمە كۈنىنى بەلگىلەشتىن بۇرۇنلا:

(ئى مۇھەممەد!) ئېيتقىنكى، «ئى يەھۇدىيلار! ئەگەر سىلەر باشقىلارنى ئەمەس، پەقەت ئۆزۈڭلارنىلا ئاللاھنىڭ دوستلىرى دەپ دەۋا قىلىدىغان بولساڭلار، (ئاخىرەتنىڭ راھىتىگە تېزرەك يېتىش ئۈچۈن) ئۆلۈمنى ئارزۇ قىلىپ بېقىڭلار، ئەگەر (بۇ دەۋايىڭلاردا) راستچىل بولساڭلار».

ئۇلار قىلغان گۇناھلىرى تۈپەيلىدىن، ئۆلۈمنى ھەرگىز ئارزۇ قىلمايدۇ، ئاللاھ زالىملارنى بىلگۈچىدۇر.

سۈرە۶۲  سۈرىسى: ۶-۷

«جۇمۇ» سۈرىسىدىكى بۇ ئايەتلەر ئەگەر بىز ئاللاھنىڭ ھەقىقىي دوستلىرى بولساق ، ئۇنداقتا بىز ئۆلۈمدىن قورقمايمىز ، ئەمما ئۇلار (ۋە بىز) قىلمىشلىرىمىزنىڭ نەقەدەر ياخشىلىقىغا گۇمان بىلەن قارايدىغان بولغاچقا ، بىز نۇرغۇن بەدەل تۆلەش ئارقىلىق ئۆلۈمدىن ساقلىنىمىز. ئەمما ئاخىرقى ھەپتىنىڭ 6-كۈنى مۇشۇ جۈمە كۈنى ، يەھۇدى بولۇش سۈپىتى بىلەن ، ئەيسا ئەل ماسىخ دەل مۇشۇ سىناققا دۇچ كەلدى – دە ، ئۇ دۇئادىن باشلىدى. ئىنجىل پەيغەمبەر ھەققىدە چۈشەندۈرگەندەك:

 ئۇ پېترۇسنى، شۇنداقلا زەبەدىينىڭ ئىككى ئوغلىنى بىرگە ئېلىپ ماڭدى ۋە قاتتىق ئازابلىنىپ، كۆڭلى تولىمۇ پەرىشان بولۇشقا باشلىدى.38 ئۇ ئۇلارغا:

ــ جېنىم ئۆلىدىغاندەك بەكمۇ ئازابلانماقتا. سىلەر بۇ يەردە قېلىپ، مەن بىلەن بىرلىكتە ئويغاق تۇرۇڭلار، ــ دېۋىدى، 39 سەل نېرىراق بېرىپ، ئۆزىنى يەرگە ئېتىپ دۈم يېتىپ دۇئا قىلىپ:

ــ ئى ئاتام، مۇمكىن بولسا، بۇ قەدەھ مەندىن ئۆتۈپ كەتسۇن! لېكىن بۇ ئىش مەن خالىغاندەك ئەمەس، سەن خالىغاندەك بولسۇن، ــ دېدى

مەتتا ۲۶: ۳۷-۳۹

بۇ جۈمە كۈنىدىكى ۋەقەلەرنى داۋاملاشتۇرۇشتىن بۇرۇن ، بۇ جۈمە نامىزىغا قەدەر بولغان ۋەقەلەرنى كۆرۈپ ئۆتىمىز. بىزنىڭ دۈشمىنىمىز شەيتان 5-كۈنى يەھۇداغا كىرىپ ، پەيغەمبەر ئەيسا ئەل ماسىھ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇغا خىيانەت قىلغان. ئەتىسى كەچتە 6-كۈنى پەيغەمبەر ئەڭ ئاخىرقى كەچلىك زىياپىتىنى ھەمراھلىرى بىلەن ئورتاقلاشتى (شاگىرتلىرى دەپمۇ ئاتىلىدۇ). ئۇ تاماقتا ، ئۇ ئۈلگە ۋە بىر-بىرىمىزنى قانداق سۆيۈشىمىز كېرەكلىكىنى ۋە خۇدانىڭ بىزگە بولغان ئۇلۇغ مۇھەببىتىنى چۈشەندۈردى. ئۇنىڭ قانداق قىلغانلىقى ئېنىق ئىنجىلدىن بۇ يەردە بايان قىلىنغان  . ئاندىن ئۇ بارلىق ئېتىقادچىلار ئۈچۈن دۇئا قىلدى – سىز بۇ يەردىن ئوقۇيالايسىز . ئىنجىل جۈمە نامىزىدىن كېيىن يۈز بەرگەن ئىشلارنى مۇنداق تەسۋىرلەيدۇ:

باغچىدىكى قولغا ئېلىش

ئەيسا بۇلارنى ئېيتقاندىن كېيىن، مۇخلىسلىرى بىلەن بىللە تاشقىرىغا چىقىپ كىدرون جىلغىسىنىڭ ئۇ قېتىغا ئۆتتى. ئۇ يەردە بىر باغچە بار ئىدى. ئەيسا بىلەن مۇخلىسلىرى ئۇ باغچىگە كىردى. 2 ئۇنىڭغا ساتقۇنلۇق قىلىدىغان يەھۇدامۇ ئۇ يەرنى بىلەتتى، چۈنكى ئەيسا مۇخلىسلىرى بىلەن پات-پات ئۇ يەردە يىغىلىپ ئولتۇراتتى. 3 شۇنىڭ بىلەن يەھۇدا بىر توپ رىم لەشكەرلىرى بىلەن باش كاھىنلار ھەم پەرىسىيلەر ئەۋەتكەن قاراۋۇللارنى باشلاپ بۇ يەرگە كەلدى. ئۇلارنىڭ قوللىرىدا پانۇس، مەشئەل ۋە قوراللار بار ئىدى. 4 ئەيسا بېشىغا چۈشىدىغانلارنىڭ ھەممىسىنى بىلىپ، ئۇلارنىڭ ئالدىغا چىقىپ:

ــ كىمنى ئىزدەيسىلەر؟ ــ دەپ سورىدى.

5 ناسارەتلىك ئەيسانى، ــ دەپ جاۋاب بېرىشتى ئۇلار.

ئەيسا ئۇلارغا:

ــ مانا مەن بولىمەن، ــ دېدى.

(ئۇنىڭغا ساتقۇنلۇق قىلغان يەھۇدامۇ ئۇلارنىڭ ئارىسىدا تۇراتتى). 6 ئەيسا: «مانا مەن بولىمەن» دېۋىدى، ئۇلار ئارقىسىغا يېنىپ يەرگە يىقىلىشتى. 7 شۇنىڭ بىلەن ئەيسا ئۇلاردىن يەنە بىر قېتىم:

ــ كىمنى ئىزدەيسىلەر؟ ــ دەپ سورىدى.

ــ ناسارەتلىك ئەيسانى، ــ دېيىشتى ئۇلار.

8 ئەيسا: ــ سىلەرگە ئېيتتىمغۇ، مەن شۇ بولىمەن. ئەگەر ئىزدىگىنىڭلار مەن بولسام، بۇلارنى كەتكىلى قويۇڭلار، ــ دېدى.

9 بۇنىڭ بىلەن ئۆزىنىڭ: «ئاتا، سەن ماڭا بەرگەنلەردىن ھېچقايسىسىنى يىتتۈرمىدىم» دېگەن سۆزى ئەمەلگە ئاشۇرۇلدى.

10 سىمون پېترۇسنىڭ يېنىدا بىر قىلىچ بولغاچ، ئۇ شۇئان ئۇنى سۇغۇرۇپ، باش كاھىننىڭ چاكىرىغا بىرنى ئۇرۇپ، ئوڭ قۇلىقىنى شىلىپ چۈشۈرۈۋەتتى. چاكارنىڭ ئىسمى مالكۇس ئىدى.  11 ئەيسا پېترۇسقا:

ــ قىلىچنى غىلاپقا سال! ئاتا ماڭا تاپشۇرغان قەدەھنى ئىچمەمدىم؟ ــ دېدى.

 

ئەيسانىڭ ئانناسنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىلىپ، سوراق قىلىنىشى

 

12 شۇنىڭ بىلەن، لەشكەرلەر توپى بىلەن مىڭبېشى ھەم يەھۇدىيلارنىڭ قاراۋۇللىرى ئەيسانى تۇتۇپ باغلاشتى. 13 ئاندىن ئۇنى ئالدى بىلەن ئانناسنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىشتى. ئانناس بولسا شۇ يىلى باش كاھىن بولۇپ تۇرغان قايافانىڭ قېينئاتىسى ئىدى.

يۇھاننا ۱۸: ۱-۱۳

پەيغەمبەر يېرۇسالېمنىڭ سىرتىدىكى باغقا بېرىپ دۇئا قىلدى. يەھۇدا ئۇنى تۇتۇش ئۈچۈن ئەسكەرلەرنى ئېلىپ كەلدى. ئەگەر بىز قولغا ئېلىنىشقا دۇچ كەلسەك ، ئۇرۇش قىلىش ، يۈگۈرۈش ياكى يوشۇرۇشقا ئۇرۇنۇشىمىز مۇمكىن. ئەمما پەيغەمبەر ئەيسا ئەل مەسىھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئۇرۇشمىدى ۋە يۈگۈرمىدى. ئۇ ئۆزىنىڭ ھەقىقەتەن ئۆزلىرى ئىزدەۋاتقان پەيغەمبەر ئىكەنلىكىنى ناھايىتى ئېنىق ئېتىراپ قىلدى. ئۇنىڭ ئېنىق ئىقرار قىلىشى («مەن ئۇ») ئەسكەرلەرنى ھەيران قالدۇردى ۋە ئۇنىڭ ھەمراھلىرى قېچىپ كەتتى. پەيغەمبەر قولغا ئېلىشنى تاپشۇرغان ۋە ئانناسنىڭ ئۆيىگە ئېلىپ سوراق قىلىنغان.

بىرىنچى سوئال

ئىنجىل پەيغەمبەرنىڭ ئۇ يەردە قانداق سوراق قىلىنغانلىقىنى خاتىرىلەيدۇ:

 باش كاھىن بولسا ئەيسادىن مۇخلىسلىرى توغرۇلۇق ۋە تەلىمى توغرۇلۇق سوئال سوراشقا باشلىدى. 20 ئەيسا ئۇنىڭغا جاۋابەن مۇنداق بەردى:

ــ مەن خەلق-ئالەم ئالدىدا ئاشكارا سۆز قىلغانمەن، بارلىق يەھۇدىيلار يىغىلىدىغان سىناگوگلاردا ۋە ئىبادەتخانىدا دائىم تەلىم بېرىپ كەلدىم، مەن يوشۇرۇن ھېچنېمە دېمىدىم. 21 بۇلارنى نېمىشقا مەندىن سورايسەن؟ ئېيتقان سۆزلىرىمنى ئاڭلىغانلاردىن سورىغىن؛ مانا، ئۇلار نېمە دېگەنلىكىمنى بىلىدۇ.

22 ئەيسا بۇ سۆزلەرنى قىلغاندا، يېنىدا تۇرغان قاراۋۇللاردىن بىرى ئۇنى بىر كاچات ئۇرۇپ:

ــ باش كاھىنغا مۇشۇنداق جاۋاب قايتۇرامسەن؟ ــ دېدى.

23 ــ ئەگەر يامان سۆز قىلغان بولسام، ئۇنىڭ يامان ئىكەنلىكىنى كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا كۆرسەتكىن. ئەمما ئېيتقانلىرىم دۇرۇس بولسا، مېنى نېمە ئۈچۈن ئۇرىسەن؟ ــ دېدى ئەيسا ئۇنىڭغا.

24 بۇنىڭ بىلەن ئانناس ئۇنى باغلاقلىق پېتى باش كاھىن قايافاغا يوللىدى

 

يۇھاننا ۱۸: ۱۹-۲۴

پەيغەمبەر ئەيسا ئەل مەسىھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم سابىق باش روھانىيدىن شۇ يىلدىكى باش روھانىيغا ئىككىنچى قېتىم سوراققا ئەۋەتىلگەن.

ئىككىنچى سوئال

ئۇ يەردە ئۇ بارلىق رەھبەرلەرنىڭ ئالدىدا سوراققا تارتىلاتتى. ئىنجىل بۇ سوئالنى يەنە خاتىرىلىدى:

ئەمدى ئۇلار ئەيسانى باش كاھىننىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىشتى. باش كاھىنلار، بارلىق ئاقساقاللار بىلەن تەۋرات ئۇستازلىرىمۇ ئۇ يەرگە ئۇنىڭ يېنىغا يىغىلدى. 54 پېترۇس ئۇنىڭغا تاكى باش كاھىننىڭ سارايىدىكى ھويلىنىڭ ئىچىگىچە يىراقتىن ئەگىشىپ كەلدى؛ ئۇ قاراۋۇللار بىلەن بىللە ئوتنىڭ نۇرىدا ئوتسىنىپ ئولتۇردى. 55 باش كاھىنلار ۋە پۈتۈن ئالىي كېڭەشمە ئەزالىرى ئەيسانى ئۆلۈمگە مەھكۇم قىلىش ئۈچۈن، گۇۋاھ-ئىسپات ئىزدىدى، ئەمما تاپالمىدى. 56 چۈنكى نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنى ئەرز قىلىپ يالغان گۇۋاھچىلىق بەرگەن بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ گۇۋاھلىقلىرى بىر-بىرىگە ئۇدۇل كەلمەيتتى. 57 بەزى ئادەملەر ئورنىدىن تۇرۇپ، ئۇنىڭ ئۈستىدىن ئەرز قىلىپ يالغان گۇۋاھلىق بېرىپ:

58 ــ بىز ئۇنىڭ: «ئىنسان قولى بىلەن ياسالغان بۇ ئىبادەتخانىنى بۇزۇپ تاشلاپ، ئىنسان قولى بىلەن ياسالمىغان باشقا بىر ئىبادەتخانىنى ئۈچ كۈن ئىچىدە ياساپ چىقىمەن» دېگەنلىكىنى ئاڭلىدۇق، ــ دېدى. 59 ھەتتا ئۇلارنىڭ بۇ ھەقتىكى گۇۋاھلىقلىرىمۇ بىر-بىرىگە ماس كەلمىدى.

60 ئاندىن باش كاھىن ھەممەيلەننىڭ ئالدىدا ئورنىدىن تۇرۇپ، ئەيسادىن:

ــ قېنى، جاۋاب بەرمەمسەن؟ بۇلار سېنىڭ ئۈستۈڭدىن زادى قانداق گۇۋاھلىقلارنى بېرىۋاتىدۇ؟ ــ دەپ سورىدى. 61 لېكىن ئەيسا شۈك تۇرۇپ، ھېچقانداق جاۋاب بەرمىدى. باش كاھىن ئۇنى قىستاپ يەنە ئۇنىڭدىن:

ــ سەن مۇبارەك بولغۇچىنىڭ ئوغلى مەسىھمۇسەن؟ ــ دەپ سورىدى.

62 شۇنداق، مەن ئۆزۈم، ــ دېدى ئەيسا، ــ ۋە سىلەر كېيىن ئىنسانئوغلىنىڭ قۇدرەت ئىگىسىنىڭ ئوڭ يېنىدا ئولتۇرىدىغانلىقىنى ۋە ئاسماندىكى بۇلۇتلار بىلەن كېلىدىغانلىقىنى كۆرىسىلەر.

63 شۇنىڭ بىلەن باش كاھىن تونلىرىنى يىرتىپ تاشلاپ:

ــ ئەمدى باشقا ھەرقانداق گۇۋاھچىنىڭ نېمە ھاجىتى؟ 64 ئۆزۈڭلار بۇ كۇپۇرلۇقنى ئاڭلىدىڭلار! ئەمدى بۇنىڭغا نېمە دەيسىلەر؟ ــ دېدى.

ئۇلارنىڭ ھەممىسى ئۇ ئۆلۈم جازاسىغا بۇيرۇلسۇن، دەپ ھۆكۈم چىقىرىشتى. 65 ئاندىن بەزىلىرى ئۇنىڭغا تۈكۈرۈشكە باشلىدى، يەنە ئۇنىڭ كۆزلىرىنى تېڭىپ، مۇشتلاپ: «قېنى، پەيغەمبەرچىلىك قىلىپ بېشارەت بېرە!» دېيىشتى. قاراۋۇللارمۇ ئۇنى شاپىلاق بىلەن كاچاتلىدى

ماركۇس۱۴ :۵۳-۶۵

يەھۇدىي رەھبەرلىرى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى ئۆلۈمگە ھۆكۈم قىلدى. ئەمما ئېرۇسالىم رىم تەرىپىدىن باشقۇرۇلىدىغان بولغاچقا ، ئىجرا قىلىشنى پەقەت رىم ۋالىيسى تەستىقلىغان. شۇنىڭ بىلەن ئۇلار پەيغەمبەرنى رىم ۋالىيسى پونتيۇس پىلاتۇسنىڭ يېنىغا ئېلىپ باردى. ئىنجىل يەنە ئۆزىگە خىيانەت قىلغان يەھۇدا ئىسكارىيوتقا بىرلا ۋاقىتتا يۈز بەرگەن ئىشلارنى خاتىرىلەيدۇ.

خىيانەتچى يەھۇداغا نېمە بولدى؟

تاڭ ئارقاندىلا، پۈتۈن باش كاھىنلار بىلەن خەلق ئاقساقاللىرى ئەيسانى ئۆلۈمگە مەھكۇم قىلدۇرۇش ئۈچۈن مەسلىھەتلەشتى. 2 ئۇلار ئۇنى باغلاپ ئاپىرىپ، ۋالىي پونتىئۇس پىلاتۇسقا تاپشۇرۇپ بەردى.

3 ئۇنىڭغا ساتقۇنلۇق قىلغان يەھۇدا ئۇنىڭ ئۆلۈمگە ھۆكۈم قىلىنغانلىقىنى كۆرۈپ، بۇ ئىشلارغا پۇشايمان قىلدى ۋە باش كاھىنلار بىلەن ئاقساقاللارغا ئوتتۇز كۈمۈش تەڭگىنى قايتۇرۇپ بېرىپ:

4 ــ مەن بىگۇناھ بىر جاننىڭ قېنى تۆكۈلۈشكە ساتقۇنلۇق قىلىپ گۇناھ ئۆتكۈزدۈم، ــ دېدى.

بۇنىڭغا بىزنىڭ نېمە كارىمىز؟ ئۆز ئىشىڭنى بىل! ــ دېيىشتى ئۇلار.

5 يەھۇدا كۆمۈش تەڭگىلەرنى ئىبادەتخانىنىڭ ئىچىگە چۆرىۋەتتى ۋە ئۇ يەردىن كېتىپ، تالاغا چىقىپ، ئېسىلىپ ئۆلۈۋالدى.

 

6 باش كاھىنلار كۆمۈش تەڭگىلەرنى يىغىۋېلىپ: ــ

بۇ خۇن تۆلۈمى بولغان تەڭگىلەردۇر، ئۇلارنى ئىبادەتخانىنىڭ خەزىنىسىگە قويۇش ھارام، ــ دېيىشتى. ئۇلار ئۆزئارا مەسلىھەتلىشىپ، بۇ پۇللار بىلەن ياقا يۇرتلۇقلارغا يەرلىك بولسۇن دەپ، ساپالچىنىڭ بىر پارچە ئېتىزلىقىنى سېتىۋالدى. 8 شۇڭا بۇ يەر ھازىرغىچە «قانلىق ئېتىز» دەپ ئاتىلىپ كەلمەكتە

مەتتا ۲۷: ۱-۸

ئەيسا ئەل ماسىخ رىم ۋالىيسى تەرىپىدىن سوراق قىلىنغا

 ئەمدى ئەيسا ۋالىينىڭ ئالدىغا تۇرغۇزۇلدى. ۋالىي ئۇنىڭدىن:

ــ سەن يەھۇدىيلارنىڭ پادىشاھىمۇ؟ ــ دەپ سورىدى.

ئېيتقىنىڭدەك، ــ دېدى ئەيسا.

12 لېكىن باش كاھىنلار ۋە ئاقساقاللار ئۇنىڭ ئۈستىدىن ئەرز-شىكايەت قىلغاندا، ئۇ بىر ئېغىزمۇ جاۋاب بەرمىدى. 13 بۇنىڭ بىلەن پىلاتۇس ئۇنىڭغا:

ــ ئۇلارنىڭ سېنىڭ ئۈستۈڭدىن قىلغان شۇنچە كۆپ شىكايەتلىرىنى ئاڭلىمايۋاتامسەن؟ ــ دېدى.  14 بىراق ئۇ پىلاتۇسقا جاۋابەن شىكايەتلەرنىڭ بىرسىگىمۇ جاۋاب بەرمىدى. ۋالىي بۇنىڭغا ئىنتايىن ھەيران قالدى.

15 ھەر قېتىملىق ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىدا، ۋالىينىڭ خالايىق تەلەپ قىلغان بىر مەھبۇسنى ئۇلارغا قويۇپ بېرىش ئادىتى بار ئىدى. 16 ئەينى ۋاقىتتا، رىملىقلارنىڭ بارابباس ئىسىملىك ئاتىقى چىققان بىر مەھبۇسى زىنداندا ئىدى.  17 خالايىق جەم بولغاندا، پىلاتۇس ئۇلاردىن:

ــ كىمنى سىلەرگە قويۇپ بېرىشىمنى خالايسىلەر؟ بارابباسنىمۇ ياكى مەسىھ دەپ ئاتالغان ئەيسانىمۇ؟ ــ دەپ سورىدى  18 (چۈنكى ئۇ باش كاھىن قاتارلىقلارنىڭ ھەسەتخورلۇقى تۈپەيلىدىن ئۇنى تۇتۇپ بەرگەنلىكىنى بىلەتتى).

19 پىلاتۇس «سوراق تەختى»دە ئولتۇرغاندا، ئايالى ئۇنىڭغا ئادەم ئەۋەتىپ: ــ ئۇ ھەققانىي كىشىنىڭ ئىشىغا ئارىلاشمىغىن. چۈنكى تۈنۈگۈن كېچە ئۇنىڭ سەۋەبىدىن چۈشۈمدە كۆپ ئازاب چەكتىم، ــ دەپ خەۋەر يەتكۈزدى.

20 لېكىن باش كاھىنلار ۋە ئاقساقاللار بولسا خالايىقنى ماقۇل قىلىپ، بارابباسنى قويۇپ بېرىشنى ۋە ئەيسانى يوقىتىشنى تەلەپ قىلدۇردى.21 ۋالىي جاۋابەن ئۇلاردىن يەنە:

ــ سىلەرگە بۇ ئىككىسىنىڭ قايسىسىنى قويۇپ بېرىشىمنى خالايسىلەر؟ ــ دەپ سورىدى.

بارابباسنى، ــ دېيىشتى ئۇلار.

22 پىلاتۇس ئەمدى: ــ ئۇنداق بولسا، مەسىھ دەپ ئاتالغان ئەيسانى قانداق بىر تەرەپ قىلاي؟ ــ دېدى.

ھەممەيلەن:

ــ ئۇ كرېستلەنسۇن! ــ دېيىشتى.

23 پىلاتۇس:

ــ نېمىشقا؟ ئۇ زادى نېمە يامانلىق ئۆتكۈزۈپتۇ؟ ــ دەپ سورىدى.

بىراق ئۇلار تېخىمۇ قاتتىق ۋارقىرىشىپ:

ئۇ كرېستلەنسۇن! ــ دەپ تۇرۇۋېلىشتى. 24 پىلاتۇس سۆزلىۋېرىشنىڭ بىھۇدە ئىكەنلىكىنى، بەلكى بۇنىڭ ئورنىغا مالىمانچىلىق چىقىدىغانلىقىنى كۆرۈپ، سۇ ئېلىپ، كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا قولىنى يۇغاچ:

ــ بۇ ھەققانىي ئادەمنىڭ قېنىغا مەن جاۋابكار ئەمەسمەن، بۇنىڭغا ئۆزۈڭلار مەسئۇل بولۇڭلار! ــ دېدى.

25 پۈتۈن خەلق جاۋابەن:

ــ ئۇنىڭ قېنى بىزنىڭ ئۈستىمىزگە ۋە بالىلىرىمىزنىڭ ئۈستىگە چۈشسۇن! ــ دېيىشتى.

26 بۇنىڭ بىلەن پىلاتۇس بارابباسنى ئۇلارغا چىقىرىپ بەردى. ئەيسانى بولسا قاتتىق قامچىلاتقاندىن كېيىن، كرېستلەشكە لەشكەرلىرىگە تاپشۇردى

مەتتا ۲۷: ۱۱-۲۶

پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ كرېستكە مىخلىنىشى ، ئۆلۈمى ۋە دەپنە قىلىنىشى

ئىنجىل ئاندىن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ قانداق كرېستكە مىخلانغانلىقىنى تەپسىلىي خاتىرىلەيدۇ. بۇ ھېسابات:

27 ئاندىن ۋالىينىڭ لەشكەرلىرى ئەيسانى ئۇنىڭ ئوردىسىغا ئېلىپ كىرىپ، پۈتۈن لەشكەرلەر توپىنى بۇ يەرگە ئۇنىڭ ئەتراپىغا يىغدى. 28 ئۇلار ئەيسانى يالىڭاچلاپ، ئۇچىسىغا پەرەڭ رەڭلىك تون كىيدۈرۈشتى.  29 تىكەنلىك شاخچىلارنى ئۆرۈپ بىر تاج ياساپ، بېشىغا كىيدۈردى ۋە ئوڭ قولىغا بىر قومۇشنى تۇتقۇزدى. ئاندىن ئۇنىڭ ئالدىغا تىزلىنىپ: «ياشىغايلا، يەھۇدىيلارنىڭ پادىشاھى!» دەپ مازاق قىلىشتى.  30 ئۇنىڭغا تۈكۈرۈشتى، قومۇشنى ئېلىپ ئۇنىڭ بېشىغا ئۇرۇشتى. 31 ئۇنى شۇنداق مازاق قىلغاندىن كېيىن، توننى سالدۇرۇپ، ئۇچىسىغا ئۆز كىيىملىرىنى كىيدۈردى ۋە كرېستلەش ئۈچۈن ئېلىپ مېڭىشتى.

ئەيسانىڭ كرېستكە مىخلىنىشى

32 ئۇلار تاشقىرىغا چىققىنىدا، كۇرىنى شەھىرىلىك سىمون ئىسىملىك بىر كىشىنى ئۇچرىتىپ، ئۇنى تۇتۇپ كېلىپ ئەيسانىڭ كرېستىنى ئۇنىڭغا مەجبۇرىي كۆتۈرگۈزدى.  33 ئۇلار گولگوتا، يەنى «باش سۆڭەك» دېگەن يەرگە كەلگەندە، 34  ئەيساغا ئىچىش ئۈچۈن كەكرە سۈيى ئارىلاشتۇرۇلغان ئاچچىق شاراب بەردى؛ لېكىن ئۇ ئۇنى تېتىپ باققاندىن كېيىن، ئىچكىلى ئۇنىمىدى.

35 لەشكەرلەر ئۇنى كرېستلىگەندىن كېيىن، چەك تاشلىشىپ كىيىملىرىنى ئۆزئارا بۆلۈشۈۋالدى.  36 ئاندىن ئۇ يەردە ئولتۇرۇپ ئۇنىڭغا كۆزەتچىلىك قىلدى. 37 ئۇلار ئۇنىڭ بېشىنىڭ يۇقىرى تەرىپىگە «بۇ ئەيسا، يەھۇدىيلارنىڭ پادىشاھىدۇر» دەپ يېزىلغان شىكايەتنامە تاختىيىنى بېكىتتى.

38  ئەيسا بىلەن تەڭ ئىككى قاراقچىمۇ كرېستكە مىخلانغان بولۇپ، بىرى ئوڭ تەرىپىدە، يەنە بىرى سول تەرىپىدە ئىدى.

39 بۇ يەردىن ئۆتكەنلەر باشلىرىنى چايقىشىپ، ئۇنى ھاقارەتلەپ:

40 ــ قېنى، سەن ئىبادەتخانىنى بۇزۇپ تاشلاپ، ئۈچ كۈن ئىچىدە قايتىدىن ياساپ چىقىدىغان ئادەم، ئەمدى ئۆزۈڭنى قۇتقۇزە! خۇدانىڭ ئوغلى بولساڭ، كرېستتىن چۈشۈپ باققىنا! ــ دېيىشتى.

41 باش كاھىنلارمۇ، تەۋرات ئۇستازلىرى ۋە ئاقساقاللار بىلەن بىرگە ئۇنى مەسخىرە قىلىپ:

42 ــ باشقىلارنى قۇتقۇزۇپتىكەن، ئۆزىنى قۇتقۇزالمايدۇ. ئۇ ئىسرائىلنىڭ پادىشاھىمىش! ئەمدى كرېستتىن چۈشۈپ باقسۇنچۇ، ئاندىن ئۇنىڭغا ئېتىقاد قىلىمىز. 43 ئۇ خۇداغا تايانغان! خۇدا ئۇنى ئەزىزلىسە، ھازىر قۇتقۇزۇپ باققاي! چۈنكى ئۇ: «مەن خۇدانىڭ ئوغلى» دېگەنىدى، ــ دېيىشتى.  44 ئۇنىڭ بىلەن تەڭ كرېستلەنگەن قاراقچىلارمۇ ئۇنى شۇنداق ھاقارەتلەشتى.

 

ئەيسانىڭ ئۆلۈمى

45 ئەمدى كۈننىڭ ئالتىنچى سائىتىدىن توققۇزىنچى سائىتىگىچە پۈتكۈل زېمىننى قاراڭغۇلۇق باستى.  46 توققۇزىنچى سائەتلەردە ئەيسا يۇقىرى ئاۋازدا: «ئېلى، ئېلى، لەما ساۋاقتانى؟» يەنى «خۇدايىم، خۇدايىم، مېنى نېمىشقا تاشلىۋەتتىڭ؟» دەپ قاتتىق نىدا قىلدى.

47 ئۇ يەردە تۇرغانلارنىڭ بەزىلىرى بۇنى ئاڭلاپ:

بۇ ئادەم ئىلياس پەيغەمبەرگە مۇراجىئەت قىلىۋاتىدۇ، ــ دېيىشتى.

48 ئۇلارنىڭ ئىچىدىن بىرەيلەن دەرھال يۈگۈرۈپ بېرىپ بىر پارچە بۇلۇتنى ئەكېلىپ، ئۇنى ئاچچىق شارابقا چىلاپ، قومۇشنىڭ ئۇچىغا سېلىپ ئۇنىڭغا ئىچكۈزۈپ قويدى.49 بىراق باشقىلار:

ــ توختا! قاراپ باقايلى، ئىلياس پەيغەمبەر كېلىپ ئۇنى قۇتقۇزۇپ قالارمىكىن؟ ــ دېيىشتى.

50 ئەيسا يۇقىرى ئاۋاز بىلەن يەنە بىر ۋارقىرىدى-دە، روھىنى قويۇۋەتتى.

51 ۋە مانا، شۇ دەقىقىدە ئىبادەتخانىنىڭ ئىچكىرى پەردىسى يۇقىرىدىن تۆۋەنگە ئىككى پارچە بۆلۈپ يىرتىلدى. يەر-زېمىن تەۋرىنىپ، تاشلار يېرىلىپ، 52‏-53 قەبرىلەر ئېچىلدى (ئۇ تىرىلگەندىن كېيىن، ئۆلۈمدە ئۇخلاۋاتقان نۇرغۇن مۇقەددەس بەندىلەرنىڭ تەنلىرىمۇ تىرىلدى؛ ئۇلار قەبرىلەردىن چىقتى ۋە مۇقەددەس شەھەرگە كىرىپ، ئۇ يەردە نۇرغۇن كىشىلەرگە كۆرۈندى).

54 ئەمدى ئەيسانى كۆزەت قىلىۋاتقان يۈزبېشى ھەم يېنىدىكى لەشكەرلەر يەرنىڭ تەۋرىشىنى ۋە باشقا يۈز بەرگەن ھادىسىلەرنى كۆرۈپ، ئىنتايىن قورقۇشۇپ:

ــ ئۇ ھەقىقەتەن خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەن! ــ دېيىشتى.

55 ئۇ يەردە يەنە بۇ ئىشلارغا يىراقتىن قاراپ تۇرغان نۇرغۇن ئاياللارمۇ بار ئىدى. ئۇلار ئەسلىدە ئەيسانىڭ خىزمىتىدە بولۇپ، گالىلىيەدىن ئۇنىڭغا ئەگىشىپ كەلگەنىدى. 56 ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ماگداللىق مەريەم، ياقۇپ بىلەن يۈسۈپنىڭ ئانىسى مەريەم، زەبەدىينىڭ ئوغۇللىرىنىڭ ئانىسىمۇ بار ئىدى

 

(مەتتا ۲۷: ۲۷-۵۶)

ئىنجىل پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ۋاپاتىنىڭ دەل ۋاقتىدا يەر تەۋرىگەنلىكى ، تاشلارنىڭ پارچىلىنىپ كەتكەنلىكى ۋە قەبرىلەرنىڭ ئېچىلغانلىقىنى تەسۋىرلەيدۇ.

زېمىن قاتتىق تەۋرىتىلگەندە،

زېمىن (قوينىدىكى) يۈكلىرىنى (يەنى مەدەنلەر، ئوتلار، ئۆلۈكلەرنى) چىقارغاندا،

ئىنسان ئۇنىڭغا (يەنى زېمىنغا): «نېمە بولدى؟» دېگەندە،

بۇ كۈندە زېمىن ئۆزىنىڭ خەۋەرلىرىنى (يەنى ئۇنىڭ ئۈستىدە ئىشلەنگەن ياخشى ـ يامان ئىشلارنى) مەلۇم قىلىدۇ.

(ئۇنىڭ مەلۇم قىلىشى) پەرۋەردىگارىنىڭ ئۇنى شۇنداق قىلىشقا ئەمر قىلغانلىقىدىندۇر.

بۇ كۈندە كىشىلەر قىلغان ئەمەللىرىنىڭ نەتىجىسىنى كۆرۈش ئۈچۈن توپ ـ توپ بولۇپ تارىلىپ كېتىدۇ.

زالزالاھ سۈرىسى ۹۹: ۱-۶

ئەز زالزالاھ سۈرىسى قىيامەت كۈنىنى تەقەززا قىلىدۇ. ئەيسا ئەل ماسىخنىڭ ئۆلۈمى توغرىسىدىكى تەپسىلاتلار ئاز-زالزالاھقا ماس كېلىدۇ ، ئۇنىڭ ئۆلۈمى شۇ كېلەچەك ئۈچۈن زۆرۈر پۇل ئىدى .

ئۇنىڭ يېنىدىكى «تېشىپ»

يۇھاننا ئىنجىل كرېستكە مىخلانغاندىكى كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان تەپسىلاتلارنى خاتىرىلەيدۇ. ئۇنىڭدا مۇنداق دېيىلگەن:

 ئۇ كۈنى ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ تەييارلىق كۈنى بولغاچقا، كرېستلەنگەنلەرنىڭ جەسەتلىرىنى شابات كۈنىدە كرېستتە قالدۇرۇرماسلىق ئۈچۈن (شابات كۈنى «ئۇلۇغ كۈن» ھېسابلانغاچقا) يەھۇدىيلار پىلاتۇستىن كرېستلەنگەنلەرنىڭ پۇتلىرىنى چېقىپ ئاندىن جەسەتلىرىنى كرېستتىن تېزرەك چۈشۈرۈۋېتىشنى تەلەپ قىلدى. 
32 شۇنىڭ بىلەن لەشكەرلەر بېرىپ ئەيسا بىلەن بىللە كرېستلەنگەن بىرىنچى ئاندىن ئىككىنچى ئادەمنىڭ پۇتلىرىنى چاقتى. 33 لېكىن ئەيساغا كەلگەندە، ئۇنىڭ ئاللىقاچان ئۆلگەنلىكىنى كۆردى، شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ پۇتىنى چاقمىدى. 34 ئەمما لەشكەرلەردىن بىرى ئۇنىڭ بىقىنىغا نەيزىنى سانجىۋىدى، شۇئان قان ۋە سۇ ئېقىپ چىقتى.

35 بۇنى كۆرگۈچى سىلەرنىڭ ئىشىنىشىڭلار ئۈچۈن گۇۋاھلىق بېرىدۇ؛ كۆرگۈچىنىڭ گۇۋاھلىقى ھەقتۇر، ئۇ ئۆزىنىڭ ئېيتقانلىرىنى ھەق دەپ بىلىدۇ. 36‏-37 بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسى مۇقەددەس يازمىلاردا: «ئۇنىڭ بىر تال سۆڭىكىمۇ سۇندۇرۇلمايدۇ» ۋە يەنە بىر بېشارەتتە: «ئۇلار ئۆزلىرى سانجىغان ئادەمگە قارايدۇ» دەپ ئالدىن ئېيتىلغانلارنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن يۈز بەردى

 

(يۇھاننا ۱۹: ۳۱-۳۷)

جون رىم ئەسكەرلىرىنىڭ نەيزە بىلەن ئەيسا ئەل ماسىخنىڭ تەرىپىنى تېشىپ چىققانلىقىنى كۆردى. قان بىلەن سۇ ئايرىلدى ، بۇ پەيغەمبەرنىڭ يۈرەك زەئىپلىكى سەۋەبىدىن قازا قىلغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.

ئىنجىل شۇ كۈنى ئەڭ ئاخىرقى ھادىسە – دەپنە قىلىنغان.

ئەيسانى دەپنە قىلىش

كەچقۇرۇن، ئارىماتىيالىق يۈسۈپ ئىسىملىك بىر باي كەلدى. ئۇمۇ ئەيسانىڭ مۇخلىسلىرىدىن ئىدى.  58 ئۇ پىلاتۇسنىڭ ئالدىغا بېرىپ، ئەيسانىڭ جەسىتىنى تەلەپ قىلدى. پىلاتۇس جەسەتنى ئۇنىڭغا تاپشۇرۇشقا ئەمر قىلدى. 59 يۈسۈپ جەسەتنى ئېلىپ، پاكىز كاناپ رەخت بىلەن ئوراپ كېپەنلىدى 60 ۋە ئۇنى ئۆزى ئۈچۈن قىيادا ئويدۇرغان يېڭى قەبرىسىگە قويدى. ئاندىن قەبرىنىڭ ئاغزىغا يوغان بىر تاشنى دومىلىتىپ قويۇپ، كېتىپ قالدى 61 (شۇ چاغدا ماگداللىق مەريەم بىلەن يەنە بىر مەريەممۇ ئۇ يەردە، قەبرىنىڭ ئۇدۇلىدا ئولتۇراتتى)

مەتتا ۲۷: ۵۷-۶۱

۶-كۈن – جۈمە كۈنى

يەھۇدىي كالېندارىدىكى ھەر بىر كۈن كۈن پاتقاندا باشلاندى. شۇنداق قىلىپ ھەپتىنىڭ 6-كۈنى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاخىرقى كەچلىك تامىقىنى شاگىرتلىرى بىلەن ئورتاقلىشىشى بىلەن باشلاندى. شۇ كۈنىنىڭ ئاخىرىدا ئۇ قولغا ئېلىنغان ، كۆپ قېتىم سوتلانغان ، كرېستكە مىخلانغان ، نەيزە بىلەن تېشىپ دەپنە قىلىنغان. بۇ كۈن دائىم «جۈمە كۈنى» دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ سوئالنى پەيدا قىلىدۇ: پەيغەمبەرنىڭ خىيانەت قىلىش ، قىيناش ۋە ئۆلۈم كۈنىنى قانداق قىلىپ «ياخشى» دېيىشكە بولىدۇ؟ نېمىشقا جۈمە كۈنى ياخشى ئەمەس ، «ناچار جۈمە» ئەمەس؟

بۇ ئىنجىلنىڭ ھېساباتىنى كەلگۈسى بىر نەچچە كۈندە داۋاملاشتۇرۇش ئارقىلىق جاۋاب بېرىدىغان ناھايىتى ياخشى سوئال. ئەگەر بىز بۇ جۈمە كۈنىنىڭ نىسان 14-كۈنىنىڭ مۇقەددەس كۈنى ئىكەنلىكىنى ، ئەگەر پاسخا بايرىمىدا يەھۇدىيلارنىڭ 1500 يىل ئىلگىرى مىسىردا ئۆلۈمدىن قۇتۇلۇشى ئۈچۈن بىر قوزا قۇربانلىق قىلغانلىقىنى بايقىساق ، ۋاقىت جەدۋىلىدە بىر يىپ ئۇچى تېپىلدى.

ئەرلەرنىڭ كۆپىنچە ھېساباتلىرى ئۇلارنىڭ ئۆلۈمىدە يەكۈنلىنىدۇ ، ئەمما ئىنجىل داۋاملىق داۋام قىلىدۇ ، شۇڭا بىز بۇ كۈننىڭ نېمە ئۈچۈن ياخشى جۈمە دەپ قارىلىدىغانلىقىنى چۈشىنىۋالالايمىز . ئەتىسى دەم ئېلىش كۈنى – 7-كۈنى ئىدى .

ئەمما ئالدى بىلەن بىز ئوقۇغان ئايەتنى داۋاملاشتۇرۇپ ، «جۇمۇ» سۈرىسىگە قايتايلى.

c (ئى مۇھەممەد!) «سىلەر قاچىدىغان ئۆلۈم چوقۇم سىلەرگە يولۇقىدۇ، ئاندىن سىلەر غەيبنى ۋە ئاشكارىنى بىلگۈچى (ئاللاھ) نىڭ دەرگاھىغا قايتۇرۇلىسىلەر، ئاللاھ سىلەرگە قىلمىشىڭلارنى ئېيتىپ بېرىدۇ» دېگىن.

ئى مۆمىنلەر! جۈمە كۈنى جۈمە نامىزىغا ئەزان ئېيتىلسا، ئاللاھنى ياد ئېتىشكە (يەنى جۈمە خۇتبىسىنى ئاڭلاشقا ۋە جۈمە نامىزىنى ئادا قىلىشقا) ئالدىراپ بېرىڭلار، ئېلىم ـ سېتىمنى قويۇپ تۇرۇڭلار، ئەگەر بىلسەڭلار بۇ سىلەر ئۈچۈن ياخشىدۇر.

(۹-سۈرە۶۲ سۈرىسى: ۸-

ئەيسا ئەل ماسىھ «جۇمۇ» سۈرىسىدىكى 6-ۋە 7-ئايەتنىڭ خىرىسىغا دۇچ كېلىپ ، ئۆلۈمدىن قېچىپ قۇتۇلالمىدى ، ئەمما دۇئادىن باشلاش بۇ ئۇلۇغ سىناققا دۇچ كېلىپ ، ئۇنىڭ «خۇداغا دوست» ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلىدى. ئۇنىڭ جاسارىتىنى ئەسلەپ ، مۇسۇلمانلارغا كېيىن جۈمە كۈنىنى مەسچىتتە دۇئا قىلىدىغان كۈن قىلىپ ئايرىش بۇيرۇلدىمۇ؟ ئاللاھ بىزنىڭ پەيغەمبەرنىڭ خىزمىتىنى ئۇنتۇپ قېلىشىمىزنى خالىمايدىغاندەك!

ئەل كىتابتىن بارلىق بەلگىلەرنىڭ PDF نى كىتاب قىلىپ چۈشۈرۈڭ