دۇخان سۈرىسى (44-سۈرە – ئىس-تۈتەك) بىزگە قۇرەيش قەبىلىسىنىڭ مۇھەممەد سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ سۆزىنى تۆۋەندىكىدەك رىقابەت بىلەن رەت قىلغانلىقىنى بايان قىلىدۇ:
بۇلار (يەنى قۇرەيش كۇففارلىرى) چوقۇم ئېيتىدۇ:«پەقەت بىرلا قېتىم ئۆلىمىز، قايتا تىرىلمەيمىز، ئەگەر (ئاخىرەت بار دېگەن سۆزۈڭلاردا) راستچىل بولساڭلار، بىزنىڭ ئاتا ـ بوۋىلىرىمىزنى (تىرىلدۈرۈپ) ئەكېلىپ بېقىڭلار».(دۇخان سۈرىسى 44: 34-36)
ئۇلار ئۇنىڭ سۆزىنىڭ راستلىقىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن ئۇنى ئۆلۈمدىن تىرىلدۈرۈشكە جەڭ ئېلان قىلدى. ئەھمەد سۈرىسى (46-سۈرە – شامال ئەگمە ساندېل) كاپىردىن ئېتىقادچى ئاتا-ئانىسىغا ئوخشاش رىقابەتنى بايان قىلىدۇ.
بەزى ئادەم (يەنى ئاتا ـ ئانىسى ئىمانغا دەۋەت قىلغان فاجىر بالا): «ۋاي ـ ۋۇي! سىلەر مېنى قايتا تىرىلىشتىن قورقۇتۇۋاتامسىلەر، (مەندىن ئىلگىرى) نۇرغۇن ئۈممەتلەر ئۆتتى (ئۇلاردىن ھېچ ئادەم تىرىلدۈرۈلگىنى يوق)» دەيدۇ، ئۇ ئىككىسى ئاللاھقا پەرياد قىلىپ: «ۋاي ساڭا! ئىمان ئېيتقىن، ئاللاھنىڭ ۋەدىسى ھەقىقەتەن ھەقتۇر» دەيدۇ. ئۇ: «بۇ پەقەت ئاۋالقىلاردىن قالغان ئەپسانىلەردۇر» دەيدۇ.(ئەھمەد سۈرىسى 46:17)
كاپىر قايتا تىرىلىشنى تېخى يۈز بەرمىگەچكە ئەپسانى دەپ رەت قىلدى. دۇخان سۈرىسى ۋە ئەھمەد سۈرىسى ھەر ئىككىسى كاپىرلارنى ئۆلۈكتىن تىرىلدۈرۈش سىنىقىدىن پايدىلىنىپ ، پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنى تەكشۈرۈش ۋە بارلىق يەككە-يېگانە ئېتىقادچىلارنىڭ ئاساسىي ئېتىقادىنى كۆرسىتىدۇ. پەيغەمبەر ئەيسا ئەل ماسىھ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رەقىبلىرىنىڭ ئوخشاش تەكشۈرۈشىگە ئۇچرىغان. ئۇ بۇ سىناقتىن پايدىلىنىپ ئۆزىنىڭ نوپۇزىنىڭ ھەم بۇرچىدىكى مەقسەتنى ئاشكارىلىدى.
ئەيسا ئەل مەشىھنىڭ ۋەزىپىسى نېمە؟
ئەيسا ئەل ماسىخ (ئە.س) نۇرغۇن مۆجىزىلەرنى ئۆگەتكەن ، ساقايتقان ۋە كۆرسەتكەن . ئەمما بۇ سوئال يەنىلا شاگىرتلىرىنىڭ ، ئەگەشكۈچىلىرىنىڭ ، ھەتتا دۈشمەنلىرىنىڭ ئېسىدە قالدى: ئۇ نېمىشقا كەلدى؟ مۇسا پەيغەمبەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئىلگىرىكى نۇرغۇن پەيغەمبەرلەرمۇ كۈچلۈك مۆجىزىلەرنى كۆرسەتتى . مۇسا ئاللىقاچان قانۇننى بەرگەن بولغاچقا ، ئەيسا ئۆزىمۇ «قانۇننى بىكار قىلىشقا كەلمىدى» دېگەچكە ، نېمىشقا ئۇنى ئاللاھ ئەۋەتكەن؟
رەسۇلۇللاھنىڭ دوستى ناھايىتى كېسەل بولۇپ قالدى. ئۇنىڭ شاگىرتلىرى ئەيسا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ نۇرغۇن كىشىلەرنى ساقايتقاندەك دوستىنى ساقايتىشىنى ئۈمىد قىلغان. ئەمما ئەيسا ئەل مەشىھ (PBUH) مەقسەتلىك ھالدا دوستىنى ساقايتالمىغان ۋە شۇنداق قىلغاندا ئۇنىڭ بۇرچىنى ئاشكارىلىغان. ئىنجىل ئۇنى مۇنداق خاتىرىلەيدۇ:
ئەيسا ئەل ماسىھ ئۆلۈمگە دۇچ كېلىدۇ
لازارۇس دېگەن بىر ئادەم كېسەل بولۇپ قالغانىدى. ئۇ مەريەم ۋە ھەدىسى مارتا تۇرغان، بەيت-ئانىيا دېگەن كەنتتە تۇراتتى 2 (بۇ مەريەم بولسا، رەبگە خۇشبۇي ماينى سۈركىگەن، پۇتلىرىنى ئۆز چاچلىرى بىلەن ئېرتىپ قۇرۇتقان ھېلىقى مەريەم ئىدى؛ كېسەل بولۇپ ياتقان لازارۇس ئۇنىڭ ئىنىسى ئىدى).3 لازارۇسنىڭ ھەدىلىرى ئەيساغا خەۋەرچى ئەۋەتىپ: «ئى رەب، مانا سەن سۆيگەن دوستۇڭ كېسەل بولۇپ قالدى» دەپ يەتكۈزدى.4 لېكىن ئەيسا بۇنى ئاڭلاپ:ــ بۇ كېسەلدىن ئۆلۈپ كەتمەيدۇ، بەلكى بۇ ئارقىلىق خۇدانىڭ ئوغلى ئۇلۇغلىنىپ، خۇدانىڭ شان-شەرىپى ئايان قىلىنىدۇ ــ دېدى.5 ئەيسا مارتا، سىڭلىسى ۋە لازارۇسنى تولىمۇ سۆيەتتى. 6 شۇڭا ئۇ لازارۇسنىڭ كېسەل ئىكەنلىكىنى ئاڭلىغان بولسىمۇ، ئۆزى تۇرۇۋاتقان جايدا يەنە ئىككى كۈن تۇردى. 7 ئاندىن كېيىن ئۇ مۇخلىسلىرىغا:ــ يەھۇدىيەگە قايتا بارايلى! ــ دېدى.8 مۇخلىسلىرى ئۇنىڭغا:ــ ئۇستاز، يېقىندىلا ئۇ يەردىكى يەھۇدىيلار سېنى چالما-كېسەك قىلماقچى بولغان تۇرسا، يەنە ئۇ يەرگە قايتا بارامسەن؟ ــ دېيىشتى.9 ئەيسا مۇنداق دېدى:ــ كۈندۈزدە ئون ئىككى سائەت بار ئەمەسمۇ؟ كۈندۈزى يول ماڭغان كىشى پۇتلاشماس، چۈنكى ئۇ بۇ دۇنيانىڭ يورۇقىنى كۆرىدۇ. 10 لېكىن كېچىسى يول ماڭغان كىشى پۇتلىشار، چۈنكى ئۇنىڭدا يورۇقلۇق يوقتۇر.11 بۇ سۆزلەرنى ئېيتقاندىن كېيىن، ئۇ:ــ دوستىمىز لازارۇس ئۇخلاپ قالدى؛ مەن ئۇنى ئۇيقۇسىدىن ئويغاتقىلى بارىمەن، ــ دەپ قوشۇپ قويدى.12 شۇڭا مۇخلىسلار ئۇنىڭغا:ــ ئى رەب، ئۇخلىغان بولسا، ياخشى بولۇپ قالىدۇ، ــ دېدى.13 ھالبۇكى، ئەيسا لازارۇسنىڭ ئۆلۈمى توغرۇلۇق ئېيتقانىدى، لېكىن ئۇلار ئۇ دەم ئېلىشتىكى ئۇيقۇنى دەۋاتىدۇ، دەپ ئويلاشتى. 14 شۇڭا ئەيسا ئۇلارغا ئوچۇقىنى ئېيتىپ:ــ لازارۇس ئۆلدى، ــ دېدى. 15 ــ بىراق سىلەرنى دەپ، سىلەرنىڭ ئېتىقاد قىلىشىڭلار ئۈچۈن، ئۇنىڭ قېشىدا بولمىغانلىقىمغا خۇشالمەن. ئەمدى ئۇنىڭ يېنىغا بارايلى، ــ دېدى.16 «قوشكېزەك» دەپ ئاتىلىدىغان توماس باشقا مۇخلىسداشلىرىغا:ــ بىزمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىللە بارايلى ھەم ئۇنىڭ بىلەن بىللە ئۆلەيلى، ــ دېدى.ئەيسانىڭ لازارۇسنى تىرىلدۈرۈشى17 ئەيسا مۇخلىسلىرى بىلەن بەيت-ئانىياغا بارغاندا، لازارۇسنىڭ يەرلىككە قويۇلغىنىغا ئاللىقاچان تۆت كۈن بولغانلىقى ئۇنىڭغا مەلۇم بولدى. 18 بەيت-ئانىيا يېرۇسالېمغا يېقىن بولۇپ، ئۇنىڭدىن ئالتە چاقىرىمچە يىراقلىقتا ئىدى، 19 شۇنىڭ بىلەن نۇرغۇن يەھۇدىيلار مارتا بىلەن مەريەمگە ئىنىسى توغرىسىدا تەسەللى بەرگىلى ئۇلارنىڭ يېنىغا كەلگەنىدى. 20 مارتا ئەمدى ئەيسانىڭ كېلىۋاتقىنىنى ئاڭلاپلا، ئۇنىڭ ئالدىغا چىقتى. لېكىن مەريەم بولسا ئۆيىدە ئولتۇرۇپ قالدى.21 مارتا ئەمدى ئەيساغا: ــ ئى رەب، بۇ يەردە بولغان بولساڭ، ئىنىم ئۆلمىگەن بولاتتى. 22 ھېلىھەم خۇدادىن نېمىنى تىلىسەڭ، ئۇنىڭ ساڭا شۇنى بېرىدىغانلىقىنى بىلىمەن، ــ دېدى.23 ــ ئىنىڭ قايتا تىرىلىدۇ، ــ دېدى ئەيسا.24 مارتا:ــ ئاخىرقى كۈنىدە، يەنە تىرىلىش كۈنىدە ئۇنىڭ جەزمەن تىرىلىدىغانلىقىنى بىلىمەن، ــ دېدى.25 ئەيسا ئۇنىڭغا: ــ تىرىلىش ۋە ھاياتلىق مەن ئۆزۈمدۇرمەن؛ ماڭا ئېتىقاد قىلغۇچى كىشى ئۆلسىمۇ، ھايات بولىدۇ؛ 26 ۋە ھايات تۇرۇپ، ماڭا ئېتىقاد قىلغۇچى ئەبەدىلئەبەد ئۆلمەس؛ بۇنىڭغا ئىشىنەمسەن؟27 ئۇ ئۇنىڭغا: ــ ئىشىنىمەن، ئى رەب؛ سېنىڭ دۇنياغا كېلىشى مۇقەررەر بولغان مەسىھ، خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەنلىكىڭگە ئىشىنىمەن.28 بۇنى دەپ بولۇپ، ئۇ بېرىپ سىڭلىسى مەريەمنى ئاستىغىنا چاقىرىپ:ــ ئۇستاز كەلدى، سېنى چاقىرىۋاتىدۇ، ــ دېدى.29 مەريەم بۇنى ئاڭلاپ، دەرھال ئورنىدىن تۇرۇپ، ئۇنىڭ ئالدىغا باردى 30 (شۇ پەيتتە ئەيسا تېخى يېزىغا كىرمىگەن بولۇپ، مارتا ئۇنىڭ ئالدىغا مېڭىپ، ئۇچرىشىپ قالغان يەردە ئىدى). 31 ئەمدى مەريەمگە تەسەللى بېرىۋاتقان، ئۆيدە ئۇنىڭ بىلەن ئولتۇرغان يەھۇدىيلار ئۇنىڭ ئالدىراپ قوپۇپ سىرتقا چىقىپ كەتكىنىنى كۆرۈپ، ئۇنى قەبرىگە بېرىپ شۇ يەردە يىغا-زار قىلغىلى كەتتى، دەپ ئويلاپ، ئۇنىڭ كەينىدىن مېڭىشتى.32 مەريەم ئەمدى ئەيسا بار يەرگە بارغاندا ئۇنى كۆرۈپ، ئايىغىغا ئۆزىنى ئېتىپ:ــ ئى رەب، بۇ يەردە بولغان بولساڭ، ئىنىم ئۆلمىگەن بولاتتى! ــ دېدى.33 ئەيسا مەريەمنىڭ يىغا-زار قىلغىنىنى، شۇنداقلا ئۇنىڭ بىلەن بىللە كەلگەن يەھۇدىي خەلقنىڭ يىغا-زار قىلىشقىنىنى كۆرگەندە، روھىدا قاتتىق پىغان چېكىپ، كۆڭلى تولىمۇ بىئارام بولدى ۋە: 34 ــ ئۇنى قەيەرگە قويدۇڭلار؟ ــ دەپ سورىدى.ــ ئى رەب، كېلىپ كۆرگىن، ــ دېيىشتى ئۇلار.35 ئەيسا كۆز يېشى قىلدى. 36 يەھۇدىي خەلقى: ــ قاراڭلار، ئۇ ئۇنى قانچىلىك سۆيگەن! ــ دېيىشتى. 37 ۋە ئۇلاردىن بەزىلىرى:ــ قارىغۇنىڭ كۆزىنى ئاچقان بۇ كىشى كېسەل ئادەمنى ئۆلۈمدىن ساقلاپ قالالماسمىدى؟ ــ دېيىشتى.38 ئەيسا ئىچىدە يەنە قاتتىق پىغان چېكىپ، قەبرىنىڭ ئالدىغا باردى. قەبرى بىر غار ئىدى؛ ئۇنىڭ كىرىش ئاغزىغا چوڭ بىر تاش قويۇقلۇق ئىدى. 39 ئەيسا:ــ تاشنى ئېلىۋېتىڭلار! ــ دېدى.ئۆلگۈچىنىڭ ھەدىسى مارتا:ــ ئى رەب، يەرلىككە قويغىلى تۆت كۈن بولدى، ھازىر ئۇ پۇراپ كەتكەندۇ، ــ دېدى.40 ئەيسا ئۇنىڭغا:ــ مەن ساڭا: «ئېتىقاد قىلساڭ، خۇدانىڭ شان-شەرىپىنى كۆرىسەن» دېگەنىدىمغۇ! ــ دېدى.41 بۇنىڭ بىلەن خالايىق تاشنى ئېلىۋەتتى. ئەيسا كۆزلىرىنى ئاسمانغا تىكىپ مۇنداق دۇئا قىلدى:ــ ئى ئاتا، تىلىكىمنى ئاڭلىغىنىڭ ئۈچۈن ساڭا تەشەككۈر ئېيتىمەن. 42 تىلەكلىرىمنى ھەمىشە ئاڭلايدىغانلىقىڭنى بىلىمەن؛ لېكىن شۇنداق بولسىمۇ، ئەتراپىمدىكى مۇشۇ خالايىق سېنىڭ مېنى ئەۋەتكەنلىكىڭگە ئىشەنسۇن دەپ، بۇنى ئېيتىۋاتىمەن!43 بۇ سۆزلەرنى قىلغاندىن كېيىن، ئۇ يۇقىرى ئاۋازدا:ــ لازارۇس، تاشقىرىغا چىق! ــ دەپ توۋلىدى.44 ئۆلگۈچى قول-پۇتلىرى كېپەنلەنگەن، ئېڭىكى تېڭىلغان ھالدا تاشقىرىغا چىقتى. ئەيسا ئۇلارغا:ــ كېپەننى يېشىۋېتىپ، ئۇنى ئازاد قىلىڭلار! ــ دېدى
ئاچا-سىڭىللار ئەيسا ئەل ماسىخنىڭ تېزدىن كېلىپ ئىنىسىنى ساقايتىشىنى ئۈمىد قىلدى. ئەيسا ئەل ماسىخ لازارنىڭ ئۆلۈشىگە مەقسەتلىك ھالدا سەپىرىنى كېچىكتۈردى ، ئۇنىڭ نېمە ئۈچۈن بۇنداق قىلغانلىقىنى ھېچكىم چۈشىنەلمىدى. ئەمما بۇ ئەھۋالدا بىز ئۇنىڭ قەلبىدىن كۆرەلەيمىز ۋە ئۇنىڭ ئاچچىقلانغانلىقىنى ئوقۇدۇق. ئەمما ئۇ كىمگە ئاچچىقلاندى؟ ئاچا-سىڭىللار؟ ئامما؟ شاگىرتلار؟ لازار؟ ياق ، ئۇ ئۆلۈمنىڭ ئۆزىگە ئاچچىقلاندى. شۇنداقلا ، بۇ پەقەت ئىككى قېتىم ئىسا ئەل ماسىخنىڭ يىغلىغانلىقى خاتىرىلەنگەن. ئۇ نېمىشقا يىغلىدى؟ چۈنكى ئۇ دوستىنىڭ ئۆلۈمدە تۇتۇپ تۇرغانلىقىنى كۆرگەن. ئۆلۈم پەيغەمبەردە يىغلاش بىلەن بىللە ئاچچىقنى قوزغىدى.
كېسەللەرنى ساقايتىش ، ياخشى بولغىنى پەقەت ئۇلارنىڭ ئۆلۈمىنى كېچىكتۈرىدۇ. ساقايغان ياكى ساقلانمىغان ، ئۆلۈم ئاخىرىدا ياخشى ياكى ناچار بولسۇن ، ئەر ياكى ئايال ، قېرى ياكى ياش ، دىندار ياكى ئەمەس بارلىق كىشىلەرنى تۇتىدۇ. بۇ ، تەۋرات ۋە قۇرئاننىڭ سۆزىگە ئاساسەن ، ئاسىينىڭ ئاسىيلىق قىلغانلىقى ئۈچۈن ئەجەللىك بولۇپ قالغاندىن بۇيان توغرا بولدى . ئۇنىڭ ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادلىرىنىڭ ھەممىسى دۈشمەن تەرىپىدىن تۇتقۇن قىلىنغان – ئۆلۈم.
ئەيسا ئۇنىڭغا: ــ تىرىلىش ۋە ھاياتلىق مەن ئۆزۈمدۇرمەن؛ ماڭا ئېتىقاد قىلغۇچى كىشى ئۆلسىمۇ، ھايات بولىدۇ
يۇھاننا ۲۵:۱۱
ئەيسا ئەل ماسىھ (ئە.س) ئۆلۈمنى يوقىتىش ۋە ئۇنى خالايدىغانلارنىڭ ھەممىسىگە ھاياتلىق بېرىش ئۈچۈن كەلگەن ئىدى. ئۇ لازارنى ئۆلۈمدىن ئاشكارا تىرىلدۈرۈش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ بۇ ۋەزىپە ئۈچۈن ئۆزىنىڭ ھوقۇقىنى كۆرسەتتى. ئۇ ئۆلۈمنىڭ ئورنىغا ھاياتنى خالايدىغان بارلىق كىشىلەر ئۈچۈنمۇ شۇنداق قىلىشنى ئوتتۇرىغا قويدى.
رەسۇلۇللاھقا جاۋاب
گەرچە ئۆلۈم بارلىق كىشىلەرنىڭ ئاخىرقى دۈشمىنى بولسىمۇ ، لېكىن نۇرغۇنلىرىمىز كىچىككىنە «دۈشمەن» لەرگە تۇتۇلۇپ قالىمىز ، نەتىجىدە توقۇنۇشلار (سىياسىي ، دىنىي ، ئېتنىك قاتارلىقلار) دائىم ئەتراپىمىزدا داۋاملىشىۋاتىدۇ. بۇ ئەيسا ئەل ماسىخ دەۋرىدىمۇ شۇنداق ئىدى. گۇۋاھچىلارنىڭ ئىنكاسىدىن بۇ مۆجىزەگىچە بىز ئۇ دەۋردە ياشايدىغان ئوخشىمىغان كىشىلەرنىڭ ئاساسلىق ئەندىشىسىنىڭ نېمە ئىكەنلىكىنى كۆرەلەيمىز. بۇ يەردە خاتىرىلەنگەن ئوخشىمىغان ئىنكاسلار بار.
مەريەمنىڭ يېنىغا پەتە قىلىپ كېلىپ، ئۇنىڭ ئەمىللىرىنى كۆرگەن يەھۇدىيلار ئىچىدىن نۇرغۇنلىرى ئۇنىڭغا ئېتىقاد قىلدى. 46 لېكىن ئۇلارنىڭ ئىچىدە بەزىلىرى پەرىسىيلەرنىڭ يېنىغا بېرىپ، ئەيسانىڭ قىلغان ئىشلىرىنى مەلۇم قىلىشتى. 47 شۇڭا پەرىسىيلەر ۋە باش كاھىنلار يەھۇدىيلارنىڭ بىر كېڭەشمىسىنى يىغىپ:ــ قانداق قىلىشىمىز كېرەك؟ بۇ ئادەم نۇرغۇن مۆجىزىلىك ئالامەتلەرنى يارىتىۋاتىدۇ. 48 ئۇنىڭغا شۇنداق يول قويۇپ بېرىۋەرسەك، ھەممە ئادەم ئۇنىڭغا ئېتىقاد قىلىپ كېتىدۇ. شۇنداق بولغاندا، رىملىقلار كېلىپ بۇ بىزنىڭ جايىمىز ۋە قوۋمىمىزنى ۋەيران قىلىۋېتىدۇ! ــ دېيىشتى.49 ئۇلارنىڭ ئىچىدە بىرى، يەنى شۇ يىلى باش كاھىن بولغان قايافا:ــ سىلەر ھېچنېمىنى بىلمەيدىكەنسىلەر! 50 پۈتۈن خەلقنىڭ ھالاك بولۇشىنىڭ ئورنىغا، بىرلا ئادەمنىڭ ئۇلار ئۈچۈن ئۆلۈشىنىڭ ئەۋزەللىكىنى چۈشىنىپ يەتمەيدىكەنسىلەر، ــ دېدى 51-52 (بۇ سۆزنى ئۇ ئۆزلۈكىدىن ئېيتمىغانىدى؛ بەلكى ئۇ شۇ يىلى باش كاھىن بولغانلىقى ئۈچۈن، ئەيسانىڭ يەھۇدىي خەلقى ئۈچۈن، شۇنداقلا پەقەت ئۇ خەلق ئۈچۈنلا ئەمەس، بەلكى خۇدانىڭ ھەر يانغا تارقىلىپ كەتكەن پەرزەنتلىرىنىڭ ھەممىسىنى بىر قىلىپ ئۇيۇشتۇرۇش ئۈچۈن ئۆلىدىغانلىقىدىن ئالدىن بېشارەت بېرىپ شۇنداق دېگەنىدى).53 شۇنىڭ بىلەن ئۇلار مەسلىھەتلىشىپ، شۇ كۈندىن باشلاپ ئەيسانى ئۆلتۈرۈۋېتىشنى قەستلىدى. 54 شۇنىڭ ئۈچۈن ئەيسا ئەمدى يەھۇدىيلار ئارىسىدا ئاشكارا يۈرمەيتتى، ئۇ ئۇ يەردىن ئايرىلىپ چۆلگە يېقىن رايوندىكى ئەفرائىم ئىسىملىك بىر شەھىرىگە بېرىپ، مۇخلىسلىرى بىلەن ئۇ يەردە تۇردى.55 ئەمدى يەھۇدىيلارنىڭ «ئۆتۈپ كېتىش ھېيتى»غا ئاز قالغانىدى. نۇرغۇن كىشىلەر تاھارەتنى ئادا قىلىش ئۈچۈن، ھېيتتىن ئىلگىرى يېزىلاردىن يېرۇسالېمغا كېلىشتى. 56 شۇنىڭ بىلەن بىللە شۇ كىشىلەر ئەيسانى ئىزدەشتى. ئۇلار ئىبادەتخانىدا يىغىلغاندا بىر-بىرىگە:ــ قانداق ئويلاۋاتىسىلەر؟ ئۇ ھېيت ئۆتكۈزگىلى كەلمەسمۇ؟ ــ دېيىشتى.57 باش كاھىنلار بىلەن پەرىسىيلەر بولسا ئۇنى تۇتۇش ئۈچۈن، ھەركىمنىڭ ئۇنىڭ قەيەردىلىكىنى بىلسە، مەلۇم قىلىشى توغرۇلۇق پەرمان چىقارغانىدى(يۇھاننا ۱۱: ۴۵-۵۷)
شۇنىڭ بىلەن جىددىيلىك كۈچەيدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۆزىنىڭ «ھايات» ۋە «تىرىلىش» ئىكەنلىكىنى ۋە ئۆلۈمنىڭ ئۆزىنى مەغلۇب قىلىدىغانلىقىنى جاكارلىغان. رەھبەرلەر ئۇنى ئۆلتۈرۈشنى پىلانلىغان. نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنىڭغا ئىشەندى ، ئەمما نۇرغۇن كىشىلەر نېمىگە ئىشىنىشنى بىلەلمىدى. بۇ چاغدا بىز ئۆزىمىزدىن لازارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىگە شاھىت بولدۇقمۇ دەپ سوراشقا ئەرزىيدۇ. بىز تارىختا ئۇنتۇلۇپ كېتىدىغان ۋە ئۆلۈمدىن ھاياتلىق تەكلىپىنى يوقىتىدىغان بەزى توقۇنۇشلارغا مەركەزلەشكەن پەرىسىيلەرگە ئوخشاش بولامدۇق؟ ياكى بىز ھەممىنى چۈشەنمىسەكمۇ ، ئۇنىڭغا «ئىشىنىپ» ۋە ئۇنىڭ تىرىلىش تەكلىپىنى ئۈمىد قىلامدۇق؟ ئەينى ۋاقىتتىكى ئىنجىل خاتىرىلىگەن ئوخشىمىغان جاۋابلار ئۇنىڭ ئوخشىمىغان كىشىلەر بۈگۈنكى كۈندە بەرگەن تەكلىۋىگە ئوخشاش جاۋاب.
ئۆتۈپ كېتىش ھېيتىنىڭ يېقىنلىشىشىغا ئەگىشىپ ، بۇ تالاش-تارتىشلار كۈنسېرى كۈچىيىۋاتاتتى – مۇسا پەيغەمبەر سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم 1500 يىل ئىلگىرى ئۆلۈمنىڭ ئالامىتى سۈپىتىدە باشلانغان ھېيت . ئىنجىل پەيغەمبەر ئەيسا ئەل مەسىخ (ئە.س) نىڭ ئۆلۈمنى مەغلۇب قىلىش ۋەزىپىسىنى قانداق ئورۇنداشنى قارار قىلغانلىقىنى كۆرسىتىپ ، باشقىلار تەرىپىدىن «ساتقۇن» دەپ باشقىلار تەرىپىدىن رەت قىلىنغان .