بەلكىم ئىنجىلدىن بىر قىسىم كىشىلەر ئىنجىل ئارقىلىق كۆپ قېتىم قوللىنىلغان «ئاللاھنىڭ ئوغلى» دېگەن تېمادەك كۆپ تالاش- تارتىش ۋە مۇنازىرىلەرنى ئويغىتىشى مۇمكىن ئىنجىل (ئىنجىل) دىكى بۇ ئاتالغۇ نۇرغۇنلىغان ئىنجىلنىڭ چىرىكلەشكەنلىكىدىن گۇمانلىنىشىنىڭ ئاساسلىق سەۋەبىدۇر. ئىنجىلدىكى چىرىكلىك مەسىلىسى قۇرئاندىن (بۇ يەردە)، سۈننى (بۇ يەردە) ۋە ئىلمىي يېزىق تەنقىدلىرى (بۇ يەردە) تەكشۈرۈلىدۇ. مۇشرىك خۇلاسە شۇكى، ئىنجىل (ئىنجىل) بۇزۇلغان ئەمەس. ئۇنداقتا بىز بۇ ئاتالغۇنى ئىنجىلدا «خۇدانىڭ ئوغلى» دېگەن ئاتالغۇدىن نېمىلەرنى ئوتتۇرىغا قويىمىز؟
بەزىدە پەقەت بىر ئاتالغۇنىلا ئاڭلاپ، ئۇنىڭ مەنىسىنى چۈشىنىشكە تىرىشماي، خاتا يەكۈن چىقىرىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. مەسىلەن، غەربتىكى نۇرغۇن كىشى تاراتقۇلاردا شۇنچە كۆپ كۆرۈنىدىغان «جىھاد» ئاتالغۇلىرىغا قارشى ئىنكاس قايتۇرىدۇ. ئۇلارنىڭ قارىشىچە، بۇ ئاتالغۇ «ئەسەبىي ئۇرۇش ئايروپىلانى»، «بىگۇناھ كىشىلەرنى ئۆلتۈرۈش» ياكى شۇنىڭغا ئوخشايدىغان بىر نەرسە دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. ئەمەلىيەتتە، ئاتالغۇنى چۈشىنىشكە ۋاقىت سەرپ قىلغانلار ئۇنىڭ «كۈرەش» ياكى «تىرىشچانلىق» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدىغانلىقىنى ئۆگىنىدۇ، بۇ، گۇناھ ۋە ئېزىقتۇرۇش بىلەن شەخسى كۈرەشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كۆپ خىل كۈچلەرگە قارشى كۈرەش بولالايدۇ. لېكىن نۇرغۇنلىرى بۇنى بىلمەيدۇ.
بىز «ئۇيغۇر» ئاتالغۇسى بىلەن ئوخشاش خاتالىققا چۈشۈپ قالماسلىقىمىز كېرەك. بۇ ماقالىدا بىز بۇ ئاتالغۇغا قاراپ، ئۇنىڭ نەدىن كەلگەنلىكىنى، ئۇنىڭ نېمىدىن دېرەك بېرىدىغانلىقىنى، نېمىدىن دېرەك بەرمەيدىغانلىقىنى چۈشۈنۈپ ئۆتىمىز. ئاندىن بۇ ئاتالغۇغا ۋە ئىنجىلغا جاۋاپ قايتۇرۇش ئۈچۈن بىز بۇ ھەقتە مەلۇماتلىق ئورۇنغا ئىگە بولىمىز.
‘اللە نىڭ ئوغلى’ نەدىن كەلگەن؟
«خۇدانىڭ ئوغلى» دېگەن نام نامغا ئىگە، ئۇ ئىنجىلدا پەيدا ئەمەس (ئىنجىل) ئىنجىلدىكى يازغۇچىلار بۇ ئاتالغۇنى كەشپ قىلمىدى ياكى باشلىمىدى. ناسارالارمۇ كەشىپ قىلىنمىدى. بىز بۇنى بىلىمىز، چۈنكى ئۇ دەسلەپتە زەبۇردا ئىشلىتىلگەن بولۇپ، ئىلگىرى ئىسا ئەل ماسھى (پ.ئە) ياكى خرىستىئانلارنىڭ مۇرىتلىرى ھايات بولۇپ، بۇ قىسمىدا مىلادىدىن بۇرۇنقى 1000-يىللىرى ئەتراپىدا پەيغەمبەر داۋۇد (David – PBUH) دىن ئىلھام ئېلىپ كەلگەن. بىز ئۇنىڭ تۇنجى قېتىم قەيەردە يۈز بەرگەنلىكىنى كۆرۈپ باقايلى
1 ئەللەر نېمىشقا چۇقان سالىدۇ؟نېمە ئۈچۈن خەلقلەر بىكاردىن-بىكار سۇيىقەست ئويلايدۇ2 دۇنيادىكى پادىشاھلار سەپكە تىزىلىپ،ئەمەلدارلار قارا نىيەت ئەيلىشىپ،پەرۋەردىگار ۋە ئۇنىڭ مەسىھى بىلەن قارشىلىشىپ: ــ3 «ئۇلارنىڭ چەكلىمىلىرىنى چۆرۈۋېتەيلى،ئۇلارنىڭ ئاسارەتلىرىنى بۇزۇپ تاشلايلى!» ــ دېيىشىدۇ.4 ئاسماندا ئولتۇرغۇچى كۈلىدۇ،رەب ئۇلارنى مازاق قىلىدۇ؛5 ھەم ئاچچىقىدا ئۇلارغا سۆزلەپ،قەھرى بىلەن ئۇلارنى ۋەھىمىگە سېلىپ: ــ6 «ئۆزۈم بولسام زىئوندا، يەنى مۇقەددەس تېغىمدا،ئۆزۈم مەسىھ قىلغان پادىشاھنى تىكلىدىم».خۇدا تەيىنلىگەن مەسىھ-پادىشاھ سۆز قىلىدۇ7 «مەن ئەرشتىكى پەرماننى جاكارلايمەنكى،پەرۋەردىگار ماڭا: ــ«سەن مېنىڭ ئوغلۇم؛ئۆزۈم سېنى بۈگۈنكى كۈندە تۇغۇلدۇردۇم؛8 مەندىن سورا، مەن ساڭا مىراس بولۇشقا ئەللەرنى،تەئەللۇقۇڭ بولۇشقا يەر يۈزىنى چەت-چەتلىرىگىچە بېرىمەن؛9 سەن تۆمۈر تاياق بىلەن ئۇلارنى بىتچىت قىلىۋېتىسەن؛ساپال چىنىنى كۇكۇم-تالقان قىلغاندەك، سەن ئۇلارنى پارە-پارە قىلىۋېتىسەن» ــ دېدى».10 ئەمدى، ھەي پادىشاھلار، ئەقىلدار بولۇڭلار!جاھاندىكى سوراقچىلار ساۋاق ئېلىڭلار؛11 پەرۋەردىگاردىن قورقۇش بىلەن ئۇنىڭ خىزمىتىدە بولۇڭلار؛تىترەك ئىچىدە خۇشاللىنىڭلار!12 ئوغۇلنىڭ غەزىپىنىڭ قوزغالماسلىقى ئۈچۈن،ئۇنى سۆيۈڭلار؛چۈنكى ئۇنىڭ غەزىپى سەللا قاينىسا،يولۇڭلاردىلا ھالاك بولىسىلەر؛ئۇنىڭغا تايانغانلار نەقەدەر بەختلىكتۇر!زەبۇر 2
بىز بۇ يەردە «پەرۋەردىگار» بىلەن «ئۇنىڭ مەسىھ قىلىنغانلىرى» ئوتتۇرىسىدىكى سۆھبەتنى كۆرىمىز. 7-ئايەتتە بىز «پەرۋەردىگار» (يەنى تەڭرى / ئاللاھ) ياغلانغانلارغا: « سەن مېنىڭ ئوغلۇم . بۈگۈن مەن سېنىڭ داداڭغا ئايلاندىم… ‘بۇ 12-ئايەتتە بىزگە «ئوغلىنى سۆيۈش» توغرىسىدا نەسىھەت قىلىنغان. خۇدا سۆزلەۋاتىدۇ ۋە ئۇنى «ئوغلۇم» دەپ ئاتايدىغان بولغاچقا ، «خۇدانىڭ ئوغلى» دېگەن نام مۇشۇ يەردىن كەلگەن. بۇ «ئوغۇل» دېگەن نام كىمگە بېرىلگەن؟ ئۇ «ئۇنىڭ مەسىھ قىلىنغان» ى. باشقىچە ئېيتقاندا ، «ئوغۇل» دېگەن ماۋزۇ بۇ بۆلەك ئارقىلىق «ياغلانغان» لار بىلەن ئالماشتۇرۇلىدۇ. بىز مەسىھ قىلىنغان = مەسىھ = Masih = مەسىھ ئىكەنلىكىنى كۆردۇق ، بۇ زەبۇرمۇ شۇنداقبۇ يەردە «مەسىھ» دېگەن نام پەيدا بولغان. شۇڭا «تەڭرىنىڭ ئوغلى» ئۇنۋانى «ماسىخ» ياكى «مەسىھ» ئاتالغۇسىنىڭ كېلىپ چىقىشى بىلەن ئوخشاش بىر بۆلەكتە بارلىققا كەلگەن – زابۇرنىڭ ئىلھامى يېزىلغان ئەسەرلەردە پەيغەمبەر ئەيسا ئەل ماسىخ (سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم) كېلىشتىن 1000 يىل بۇرۇن يېزىلغان.
بۇنى بىلگەنلىكىمىز ، ئەيسانىڭ سوتتا ئەيىبلەنگەنلىكىنى چۈشىنىشىمىزگە ياردەم بېرىدۇ. تۆۋەندە يەھۇدىي رەھبەرلىرى ئۇنىڭ سوتىدا قانداق سوئال سورىدى.
ئەيسا ماۋزۇلىرى: «خۇدانىڭ ئوغلى» توغرىسىدىكى لوگىكىلىق تاللاشلار
تاڭ ئاتقاندا، خەلق ئاقساقاللىرى، يەنى باش كاھىنلار ۋە تەۋرات ئۇستازلىرى يىغىلىشتى. ئۇلار ئۇنى ئۆز كېڭەشمىسىگە ئېلىپ بېرىپ 67 ئۇنىڭدىن: ــئېيتە، سەن مەسىھمۇ؟ ــ دەپ سوراشتى.ئۇ ئۇلارغا جاۋابەن:ــ سىلەرگە ئېيتساممۇ، قەتئىي ئىشەنمەيسىلەر. 68 سىلەردىن بىرەر سوئال سورىسام، ھېچ جاۋاب بەرمەيسىلەر. 69 لېكىن بۇ ۋاقىتتىن باشلاپ ئىنسانئوغلى ھەممىگە قادىرنىڭ ئوڭ يېنىدا ئولتۇرىدۇ، ــ دېدى.70 ــ ئۇنداقتا، سەن خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەنسەن-دە؟ ــ دېيىشتى ئۇلار.ئۇ: ــ دېگىنىڭلاردەك مەن شۇدۇرمەن! ــ دەپ جاۋاب بەردى.71 شۇنىڭ بىلەن ئۇلار:ــ ئەمدى باشقا گۇۋاھچىلىقنىڭ بىزگە نېمە ھاجىتى؟ چۈنكى ئۆزىمىز ئۇنىڭ ئۆز ئاغزىدىن چىققىنىنى ئاڭلىدۇق! ــ دېيىشتى.لۇقا 22: 66-71
رەھبەرلەر ئالدى بىلەن ئەيسادىن ئۇنىڭ «مەسىھ» ياكى ئەمەسلىكىنى سورايدۇ (67-بېيىت). ئەگەر مەن باشقىلاردىن «سىز X مۇ؟» دەپ سورىسام. بۇ مېنىڭ كاللامدا ئاللىبۇرۇن X ئىدىيەسىنىڭ بارلىقىنى بىلدۈرىدۇ. مەن پەقەت X بىلەن پاراڭلىشىۋاتقان ئادەم بىلەن ئۇلانماقچى بولۇۋاتىمەن. ئوخشاشلا ، يەھۇدىي رەھبەرلىرىنىڭ ئەيساغا «سەن مەسىھمۇ ؟ » دېيىشى. دېمەك ، ئۇلارنىڭ كاللىسىدا «مەسىھ» ئۇقۇمى بار. ئۇلارنىڭ سوئالى «مەسىھ» (ياكى ماسىخ) ئۇنۋانىنى ئەيسانىڭ ئادىمى بىلەن باغلاش ھەققىدە ئىدى. ئەمما كېيىن ئۇلار بۇ سوئالنى بىر نەچچە جۈملە سۆزدىن كېيىن «سىزمۇ ؟خۇدانىڭ ئوغلى؟ »دەپ سورىدى. ئۇلار «مەسىھ» ۋە «خۇدانىڭ ئوغلى» ئۇنۋانىغا باراۋەر ۋە ئالماشتۇرغىلى بولىدىغان مۇئامىلە قىلىۋاتىدۇ. بۇ ماۋزۇلار تەڭگە پۇلنىڭ ئىككى تەرىپى ئىدى. (ئەيسا «ئىنسان ئوغلى» بىلەن ئارىلىقتا جاۋاب قايتۇرىدۇ. بۇ دانىيال كىتابىدىكى بىر بۆلەكتىن كەلگەن يەنە بىر تېما بۇ يەردە تەپسىلىي چۈشەندۈرۈلگەن ). يەھۇدىي رەھبەرلىرى «مەسىھ» بىلەن «خۇدانىڭ ئوغلى» نى ئالماشتۇرۇش ئويىنى نەدىن تاپتى؟ ئۇلار ئۇنى 2-زەبۇردىن ئالغان – ئەيسا كېلىشتىن مىڭ يىل بۇرۇن ئىلھاملانغان. ئەگەر ئەيسامۇ « مەسىھ » بولمىغان بولسا ، ئەيسانىڭ «خۇدانىڭ ئوغلى» بولماسلىقى مۇمكىن ۋە لوگىكىلىق جەھەتتىن مۇمكىن . بۇ يەھۇدىي رەھبەرلىرىنىڭ يۇقىرىدا كۆرگىنىمىزدەك تۇتقان مەيدانى ئىدى.
ئەيسا / ئەيسانىڭ ھەم «مەسىھ» ۋە «خۇدانىڭ ئوغلى» بولۇشى لوگىكىلىق جەھەتتىن مۇمكىن . بىز بۇنى ئەيسا (PBUH) نىڭ ئاساسلىق شاگىرتى پېتېرنىڭ سورىغاندا قانداق جاۋاب بەرگەنلىكىنى كۆرىمىز. ئۇ ئىنجىلدا يېزىلغان
ئەيسا قەيسەرىيە-فىلىپپى رايونىغا كەلگىنىدە، ئۇ مۇخلىسلىرىدىن:كىشىلەر مەن ئىنسانئوغلىنى كىم دەپ بىلىدىكەن؟ ــ دەپ سورىدى.14 مۇخلىسلىرى:ــ بەزىلەر سېنى چۆمۈلدۈرگۈچى يەھيا، بەزىلەر ئىلياس پەيغەمبەر ۋە يەنە بەزىلەر يەرەمىيا ياكى باشقا پەيغەمبەرلەردىن بىرى دەپ بىلىدىكەن، ــ دەپ جاۋاب بەردى.15 ئۇ ئۇلاردىن:ــ ئەمدى سىلەرچۇ؟ سىلەر مېنى كىم دەپ بىلىسىلەر؟ ــ دەپ سورىدى.16 سىمون پېترۇس:ــ سەن مەسىھ، مەڭگۈلۈك ھايات خۇدانىڭ ئوغلى ئىكەنسەن، ــ دەپ جاۋاب بەردى.17 ئەيسا ئۇنىڭغا:ــ بەختلىكسەن، ئى يۇنۇس ئوغلى سىمون! بۇنى ساڭا ئايان قىلغۇچى ھېچ ئەت-قان ئىگىسى ئەمەس، بەلكى ئەرشتىكى ئاتامدۇر.مەتتا 16: 13- 17
پېتېر «مەسىھ» ئۇنۋانىنى تەبىئىي ھالدا «خۇدانىڭ ئوغلى» بىلەن بىرلەشتۈرگەن ، چۈنكى ئۇ ھەر ئىككى ماۋزۇ زەبۇردا (زابۇر) بارلىققا كەلگەندىن كېيىن بارلىققا كەلگەن. ئەيسا بۇنى خۇدادىن پېترۇسقا ۋەھىي دەپ قوبۇل قىلدى. ئەيسا «مەسىھ» ، شۇڭا « خۇدانىڭ ئوغلى».
ئەمما ئەيسانىڭ «مەسىھ» بولۇشى ، ئەمما «خۇدانىڭ ئوغلى» بولماسلىقى مۇمكىن ئەمەس ، ھەتتا ئۆز-ئۆزىگە زىت كېلىدۇ ، چۈنكى بۇ ئىككى ئاتالغۇنىڭ مەنبەسى ئوخشاش بولۇپ ، ئوخشاش مەنىنى بىلدۈرىدۇ . بۇ مەلۇم شەكىلنى «چەمبىرەك» دېيىش بىلەن ئوخشاش بولىدۇ ، ئەمما ئۇ «يۇمىلاق» ئەمەس. بىر شەكىل كۋادرات بولىدۇ ، شۇڭا چەمبەر بولمايدۇ ياكى يۇمىلاق بولمايدۇ. ئەمما ئۇ چەمبىرەك بولسا ئۇنداقتا ئۇمۇ يۇمىلاق بولىدۇ. يۇمىلاق چەمبىرەك دېگەننىڭ بىر قىسمى ، مەلۇم شەكىلنى چەمبەر ، ئەمما يۇمىلاق ئەمەس دېيىش بىر-بىرىگە ماسلاشماسلىق ياكى «چەمبىرەك» ۋە «يۇمىلاق ئۈستەل» نىڭ مەنىسىنى خاتا چۈشىنىش. «مەسىھ» ۋە «خۇدانىڭ ئوغلى» بىلەن ئوخشاش. ئەيسا ھەم «مەسىھ» ۋە «خۇدانىڭ ئوغلى» (پېترۇسنىڭ سۆزى) ياكى ئۇ ئەمەس (ئۇ كۈندىكى يەھۇدىي رەھبەرلىرىنىڭ قارىشى) ئەمما ئۇ بىر بولالمايدۇ ، يەنە بىرى بولمايدۇ.
«خۇدانىڭ ئوغلى» نېمىدىن دېرەك بېرىدۇ؟
ئۇنداقتا ماۋزۇنىڭ مەنىسى نېمە؟ يېڭى ئەھدىدە ئەڭ بۇرۇنقى شاگىرتلارنىڭ بىرى (فىرئەۋن يۈسۈپ ئەمەس) يۈسۈپنىڭ ئادەمنى قانداق تونۇشتۇرىدىغانلىقى ۋە ئۇنىڭ «ئوغلى» نى قانداق ئىشلىتىدىغانلىقى توغرىسىدا بىر يىپ ئۇچى پەيدا بولدى. دەيدۇ
ئۇلارنىڭ ئىچىدە لاۋىي قەبىلىسىدىن بولغان، سىپرۇستا تۇغۇلغان يۈسۈپ ئىسىملىك بىرسى بار ئىدى (روسۇللار ئۇنى بارناباس، يەنى «رىغبەتلەندۈرگۈچى ئوغۇل بالا» دەپ ئاتىغان)؛ 37 ئۇنىڭمۇ بىر پارچە ئېتىزى بار ئىدى؛ ئۇ شۇ يولدا ئۇنى سېتىپ، پۇلىنى ئېلىپ روسۇللارنىڭ ئايىغى ئالدىغا تاپشۇردى.
روسۇللارنىڭ پائالىيەتلىرى 4: 36-37
«بارنابا» لەقىمىنىڭ «رىغبەتلەندۈرۈش ئوغلى» دېگەن مەنىنى كۆرىسىز . ئىنجىل ئۇنىڭ دادىسىنىڭ ئىسمىنىڭ «ئىلھام» ئىكەنلىكىنى ، بۇ ئۇنىڭ «ئىلھام ئوغلى» دەپ ئاتىلىشىنىڭ سەۋەبىمۇ؟ ئەلۋەتتە ئۇنداق ئەمەس! «رىغبەتلەندۈرۈش» ئابستراكت ئۇقۇم بولۇپ ، ئۇنى ئېنىقلاش تەس ، ئەمما كىشىنى ئىلھاملاندۇرىدىغان ئادەمدە ياشىغانلىقىنى كۆرۈش ئاسان. يۈسۈپنىڭ ھاياتى ۋە ئادەملىرىگە قاراش ئارقىلىق بىرەيلەن ھەرىكەتتىكى ئىلھامنى « كۆرەلەيدۇ » ۋە شۇ ئارقىلىق «ئىلھام» نىڭ مەنىسىنى چۈشىنەلەيدۇ. شۇنداق قىلىپ يۈسۈپ «ئىلھامنىڭ ئوغلى». ئۇ «رىغبەتلەندۈرۈش» كە ۋەكىللىك قىلدى.
«ھېچكىم خۇدانى كۆرۈپ باقمىغان» (يۇھاننا 1: 18). شۇڭلاشقا ، تەڭرىنىڭ خاراكتېرى ۋە ماھىيىتىنى ھەقىقىي چۈشىنىش بىز ئۈچۈن قىيىن. بىزنىڭ ئېھتىياجلىق بولغىنىمىز ، تەڭرىنىڭ ھايات شەكلىدە ۋەكىللىك قىلىنغانلىقىنى كۆرۈش ، ئەمما «خۇدا روھ» بولغاچقا ، بۇ مۇمكىن ئەمەس. ئىنجىل شۇنىڭ بىلەن ئەيسا ئال مەشىخنىڭ ھاياتى ۋە شەخسنىڭ ئەھمىيىتىنى «خۇدانىڭ سۆزى» ۋە «خۇدانىڭ ئوغلى» دېگەن نامنى ئىشلىتىپ يىغىنچاقلىغان ۋە چۈشەندۈرگەن.
كالام ئىنسان بولدى ھەم ئارىمىزدا ماكانلاشتى ۋە بىز ئۇنىڭ شان-شەرىپىگە قارىدۇق؛ ئۇ شان-شەرەپ بولسا، ئاتىنىڭ يېنىدىن كەلگەن، مېھىر-شەپقەت ۋە ھەقىقەتكە تولغان بىردىنبىر يېگانە ئوغلىنىڭكىدۇر. 15 (يەھيا ئۇنىڭغا گۇۋاھلىق بېرىپ: ــ مانا، مەن سىلەرگە: «مەندىن كېيىن كەلگۈچى مەندىن ئۈستۈندۇر، چۈنكى ئۇ مەن دۇنياغا كېلىشتىن بۇرۇنلا بولغانىدى» دېگىنىم دەل مۇشۇ كىشىدۇر! ــ دەپ جار قىلدى) 16 چۈنكى ھەممىمىز ئۇنىڭدىكى تولۇپتاشقانلاردىن ئىلتىپات ئۈستىگە ئىلتىپات ئالدۇق.17 چۈنكى تەۋرات قانۇنى مۇسا پەيغەمبەر ئارقىلىق يەتكۈزۈلگەنىدى؛ لېكىن مېھىر-شەپقەت ۋە ھەقىقەت ئەيسا مەسىھ ئارقىلىق يەتكۈزۈلدى. 18 خۇدانى ھېچكىم كۆرۈپ باققان ئەمەس؛ بىراق ئاتىنىڭ قۇچىقىدا تۇرغۇچى، يەنى بىردىنبىر ئوغۇل ئۇنى ئايان قىلدىيۇھاننا 1: 14-18
ئاللاھنىڭ پەزلى ۋە ھەقىقىتىنى قانداق بىلىمىز؟ بىز ئۇنىڭ ئەيسا مەسىھنىڭ ھەقىقىي تىرىكچىلىك ھاياتىدا ياشىغانلىقىنى كۆردۇق. زىيالىلار ھەزرىتى ئەيسانى كۆرۈش ئارقىلىق خۇدانىڭ «پەزلى ۋە ھەقىقىتى»نى چۈشىنەلەيدۇ. قانۇن، ئۇنىڭ بۇيرۇقى بىلەن بىزگە بۇ كۆرۈنمە مىسالنى بېرەلمىدى.
سوندىقتان دا … االله تەرىپىدىن بىۋاستە كەلگەن
«خۇدانىڭ ئوغلى» نىڭ يەنە بىر ئىشلىتىلىشى يەنە بىر خىل ئىشلىتىلىشىمۇ isa/Jesus (PBUH) غا مۇناسىۋەتلىك مەنىسىنى تېخىمۇ ياخشى چۈشىنىشىمىزگە ياردەم بېرىدۇ. لۇك ئىنجىلدا ھەزرىتى ئەيسانىڭ ئادەمئاتىغا قايتىشىنىڭ نەسەبنامىسى (ئاتىدىن ئوغلىغا) يېزىلغان خەتلەر تىزىپ چىقىلدى. بىز نەسەبنامىنى ئەڭ ئاخىرىدا ئالىمىز
قېنان ئېنوشنىڭ ئوغلى، ئېنوش سېتنىڭ ئوغلى، سېت ئادەمئاتىنىڭ ئوغلى، ئادەمئاتا بولسا، خۇدانىڭ ئوغلى ئىدى
لۇقا 38:3
بىز بۇ يەردە ئادەم «خۇدانىڭ ئوغلى» دەپ ئاتالغانلىقىنى كۆرىمىز. نېمىشقا؟ چۈنكى ئادەمدە ئىنسان دادىسى يوق ئىدى. ئۇ خۇدادىن كەلگەن. ئەيسانىڭمۇ ئىنسان ئاتىسى يوق. ئۇ بىر قىزدىن تۇغۇلغان . يۇھاننا ئىنجىلدا يۇقىرىدا دېيىلگىنىدەك ، ئۇ بىۋاسىتە «ئاتىدىن كەلگەن».
بىر ‘ئوغلانى’… قۇرئاندىن مىسال
«قۇرئان كەرىم» نىڭ ئىبادىتىدىن پايدىلاندى شۇنىڭدەك، ئىنجىلغا ئوخشاشتۇر. تۆۋەندىكى ئاياھنى ئويلىشىپ بېقىڭ
(ئى مۇھەممەد!) سەندىن (ماللىرىدىن) قانداق نەرسىنى سەرپ قىلسا بولىدىغانلىقىنى سورايدۇ، ئېيتقىنكى، «مال ـ مۈلكىڭلاردىن نېمىنى سەرپ قىلساڭلار، ئۇنى ئاتا – ئاناڭلارغا، خىش ـ ئەقرىبالىرىڭلارغا، مىسكىنلەرگە ۋە ئىبن سەبىللەرگە سەرپ قىلساڭلار بولىدۇ. ياخشىلىقتىن نېمىنى قىلماڭلار، ئاللاھ ئۇنى بىلىپ تۇرىدۇ»
بەقەرە سۈرىسى 2: 215.
“يولچى” (ياكى “سەپەرچى”) دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى ئەسلى ئەرەبچە (‘ibni sabil’ ياكى نن السبرل) شەكلىدە يېزىلىدۇ. نېمە ئۈچۈن؟ چۈنكى تەرجىمانلار ۋە تەرجىمانلار بۇ سۆزنىڭ مەنىسىنى «ئوغۇللار» دېگەن مەنىدە ئەمەس، بەلكى بىر ساياھەتچىنى كۆرسىتىش ئۈچۈن ئىپادىلىنىدىغانلىقىنى چۈشەنگەن بولۇپ، ئۇ يول بىلەن كۈچلۈك باغلانغان ۋە ئۇنىڭغا تايىنىدىغان كىشىلەردۇر.
«خۇدانىڭ ئوغلى» دېگەن نېمە دېگەنلىك ئەمەس
«اللە نىڭ ئوغلى» دېگەن ئاتالغۇنى ئىشلەتكەندە ئىنجىلمۇ ئوخشاش بولىدۇ. تەۋراتتا، زەبۇردا ياكى ئىنجىلدا «ئاللاھنىڭ ئوغلى» دېگەن ئاتالغۇنىڭ ھېچبىرى ئاللاھنىڭ بىر ئايال بىلەن جىنسىي مۇناسىۋەتتە بولغانلىقى ۋە بۇنىڭ نەتىجىسىدە ئەرلىك ۋە فىزىكىلىق مۇناسىۋەتتە بولغانلىقىدىن دېرەك بەرمەيدۇ. بۇ چۈشەنچىنى قەدىمكى يۇنان مۇتەپەككۇللۇقىدا تەڭرىنىڭ «خوتۇنى» بار بولغان قەدىمكى گرېك مۇتەپەككرىپىدە كۆپ ئۇچرايدۇ. لېكىن، ئىنجىلنىڭ ھېچبىر يېرىدە (al kitab) بۇ بايان قىلىنغان ئەمەس. ئىسا ئەلەيھىسسالام تۇغۇلغاندا قىز تۇغدى دەيدۇ، بۇ ئەلۋەتتە مۇمكىن ئەمەس ئىدى(يەنى بۇ ئىش ئىسا ئەلەيھىسسالامغا ئوخشاشتۇر)
خۇلاسە
بىز بۇ يەردە يەشايا پەيغەمبەرنىڭ مىلادىدىن ئىلگىرىكى 750-يىللار ئەتراپىدا كەلگۈسىدە ھامان بىر كۈنى رەببىمىزدىن بىۋاسىتە بىر ئالامەت كېلىدىغانلىقىنى ئالدىن بېشارەت بەرگەنلىكىنى كۆردۇق.
شۇڭا رەب ئۆزى سىلەرگە بىر بېشارەت بېرىدۇ: ــمانا، پاك قىز ھامىلىدار بولۇپ بىر ئوغۇل تۇغىدۇ؛ ئۇ ئۇنىڭ ئىسمىنى «ئىممانۇئېل» دەپ ئاتايدۇيەشايا 7: 14
ئېنىقلىغاندا ، بىر قىزنىڭ ئوغلىنىڭ ئىنسان دادىسى بولمايدۇ. بىز بۇ يەردە جىبرىئىل پەرىشتىنىڭ (جىبرىل) مەريەمگە بۇ ئىشنىڭ بولىدىغانلىقىنى جاكارلىغانلىقىنى كۆردۇق ، چۈنكى «ئۇلۇغ خۇدانىڭ كۈچى سېنى (مەريەم) سايە قىلىدۇ». بۇ خۇدا بىلەن مەريەم ئوتتۇرىسىدىكى ناتوغرا مۇناسىۋەتلەر بىلەن بارلىققا كەلمەيدۇ – بۇ ھەقىقەتەن كۇپۇرلۇق (شىرىك). ياق ، بۇ ئوغلى ئىنسانلارنىڭ پىلانى ۋە تىرىشچانلىقىسىز بىۋاسىتە خۇدادىن يولغا چىقىپ ، ئىنتايىن ئۆزگىچە ئۇسۇلدا «مۇقەددەس» بولىدۇ. ئۇ سۆزلەر بىزدىن بىۋاسىتە ماڭغاندا ، ئۇ خۇدادىن بىۋاسىتە ماڭىدۇ. بۇ مەنىدىن مەسىھ خۇدانىڭ ئوغلى شۇنداقلا خۇدانىڭ سۆزى ئىدى.