دوستلىرىم ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامنىڭ ئوغلىنىڭ قۇربانلىقنى مۇزاكىرە قىلغاندا ، ئۇلار قۇربانلىق قىلىنغان ئوغلىنىڭ ئىسمائىل ئىكەنلىكىنى تەكىتلىگەنتتى. ئۇ ھەجەر بىلەن ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامنىڭ چوڭ ئوغلى ئىدى. شۇڭلاشقا ، مەن قۇرئاننىڭ ئېيتقانلىرىدىن مەسلىھەت سورىغاندا، ئۇ مېنى ھەيران قالدۇردى. دوستلىرىمنىمۇ ھەيران قالدۇردى. ئىبراھىمنىڭ 3-بەلگىسى بۇ مۇھىم ۋەقەگە قارايدۇ ، قۇرئان بۇ يەردە تولۇق تىلغا ئېلىنغان. ئۇنداقتا ئۇ نېمە دەيدۇ؟ بۇ ئايەتنى قايتا تەكرارلايمىز
ئۇ ئىبراھىمنىڭ ئىش ـ كۈشلىرىگە يارىغۇدەك بولغان چاغدا، ئىبراھىم: «ئى ئوغلۇم! مەن سېنى بوغۇزلاپ قۇربانلىق قىلىشقا (ئەمر قىلىنىپ) چۈشەپتىمەن (پەيغەمبەرلەرنىڭ چۈشى ھەقىقەتتۇر ۋە ئۇلارنىڭ ئىشلىرى ئاللاھنىڭ ئەمرى بويىچە بولىدۇ)، ئويلاپ باققىنا! سېنىڭ قانداق پىكرىڭ بار؟» دېدى. ئۇ ئېيتتى: «ئى ئاتا! نېمىگە بۇيرۇلغان بولساڭ، شۇنى ئىجرا قىلغىن، خۇد ا خالىسا مېنى (ئۇنىڭغا) سەۋر قىلغۇچى تاپىسەن
(ساففات سۈرىسە 102 – ئايەت)
قۇرئاندا ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامنىڭ قۇربانلىق قىلغان ئوغلىنىڭ ئىسمىنى ئاتىمايدۇ. شوڭا، بىز بۇنىڭغا تەپسىلى بىر قاراپاقايلى. قۇرئان ئىسمائىلنىڭ ئىسمىنى 12 قىتىم تەخرارلايدۇ
- بۇ ۋاقىتلارنىڭ ئىككىسى ئىسمائىلنى دادىسى ئىبراھىم بىلەن بىللە تىلغا ئالىدۇ. (125: 2 ، 127: 2)
- بۇ ۋاقىتلارنىڭ بەشىسى ئىسمائىلنى ئىبراھىم ۋە ئىنىسى ئىسھاق بىلەن بىللە تىلغا ئالىدۇ. (3:84 ، 4:163 ، 133: 2 ، 136: 2 ، 140: 2)
- قالغان بەش ئايەتلەردە ئۇنى ئىبراھىم بىلەن بىللە تىلغا ئالمايدۇ ، ئەمما باشقا پەيغەمبەرلەر بىلەن بىللە تىلغا ئالىدۇ. (6:86 ، 14:39 ، 19:54 ، 21:85 ، 38:48)
.ئىسمائىلنى ئىبراھىم ئەلەيھىسسالام بىلەن بىللە تىلغا ئالغان ئىككى قېتىمدا، ئۇنىڭ بىلەن دۇئا قىلىۋاتقانلىكىنى ئېتىدۇ. ئۇلار قىلغان قۇربانلىقنى مۇنازىرە قىلمايدۇ
ئۆز ۋاقتىدا بىز كەبىنى كىشىلەر ئۈچۈن جەم بولىدىغان ۋە تىنچ جاي قىلىپ بەردۇق. (كىشىلەرگە) ماقامى ئىبراھىمنى نامازگاھ قىلىڭلار (يەنى شۇ يەردە ناماز ئوقۇڭلار دېدۇق). ئىبراھىم بىلەن ئىسمائىلغا ئۆيۈمنى (يەنى كەبەمنى) تاۋاپ قىلغۇچىلار، ئېتىكاپتا ئولتۇرغۇچىلار، رۇكۇ قىلغۇچىلار ۋە سەجدە قىلغۇچىلار ئۈچۈن پاك تۇتۇشنى بۇيرۇدۇق.
(بەقەرە سۈرىسى 125 – ئايەت)
ئۆز ۋاقتىدا ئىبراھىم: «پەرۋەردىگارىم! بۇ يەرنى (مەككىنى) تېنىچ شەھەر قىلىپ بەرگىن، ئاھالىسىدىن ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىمان ئېيتقانلارنى تۈرلۈك مېۋىلەر بىلەن رىزىقلاندۇرغىن» دېدى. ئاللاھ: «كاپىر بولغان ئادەمنىمۇ (رىزىقتىن) ئازغىنا مۇددەت (ھاياتلىقىدا) بەھرىمەن قىلىمەن، ئاندىن كېيىن ئۇنى (ئاخىرەتتە) دوزاخقا ھەيدەيمەن» دېدى. (بۇ) نېمىدېگەن يامان ئاقىۋەت!
(بەقەرە سۈرىسى 127 – ئايەت)
قۇرئان ئەزەلدىن ئىسمائىلنىڭ قۇربانلىق قىلىنغانلىقىنى ئېنىق بەلگىلىمىگەن. بۇ ۋەقەنى مۇلاھىزە قىلىدىغان بىردىنبىر ئايەتتە ، ئۇ پەقەت «ئوغلى» دەيدۇ. ئۇنداقتا نېمىشقا شۇنچە كۆپ كىشىلەر ئىبراھىم ئىسھاقنى (سارانىڭ كىچىك ئوغلى ئىدى) ئەمەس ، بەلكى ئىسمائىلنى تەقدىم قىلدى دەپ تۇرۇۋالىدۇ؟
ئىبراھىمنىڭ ئوغلىنىڭ قۇربانلىقى توغۇرلۇق ئىزاھات
:يۈسۈپ ئەلى قۇرئاننىڭ بىر تەرجىمانى ۋە ئۇنىڭ بىر ھۆرمەتلىك ئوبزورچىسى. ئۇنىڭ ساففەت سۈرىسىگە يازغان ئىزاھاتنى بۇ يەردە ئوقوۇڭ
http://www.quran4u.com/Tafsiraya/037%20Saffat.pdf
:قۇربانلىق قىلىنغان ئوغۇل توغۇرلۇق يازغان ئىككى مەزمۇنىنى بار
بۇ سۈرىيە ۋە پەلەستىننىڭ مۇنبەت زېمىنىدا ئىدى. شۇنداق قىلىپ تۇغۇلغان بالا ، مۇسۇلمانلارنىڭ ئەنئەنىسى بويىچە ، ئىبراھىمنىڭ تۇنجى ئوغلى يەنى ئىسمائىل ئىدى. بۇ ئىسىمنىڭ ئۆزى سامىيانىڭ يىلتىزىدىن كەلگەن ، چۈنكى ئاللاھ ئىبراھىمنىڭ دۇئاسىنى ئاڭلىدى (100-ئايەت). ئىبراھىم ئىسمائىل تۇغۇلغاندا يېشى 86 ئىدى. (يارىتىلىش 16: 16) (27- بەت، 4096)
.«يۈسۈپ ئەلى بۇنىڭغا بىرلام سەۋەبىنى بېرىدۇ: «بۇ مۇسۇلمانلارنىڭ ئەنئەنىسى ئىدى
ھازىرقى نەشرىمىزنى كونا ئەھدىنىڭ يەھۇدىي-خىرىستىيان تەرجىمىسىگە سېلىشتۇرۇپ قۇيىشىڭىز مۈمكۇن. يەھۇدىيلارنىڭ ئەنئەنىسىدا، بىر ئائىلىنىڭ ياش ئەجدادىلىرى ئىسھاقتىن كەلگەن دەيدۇ ؛ ئەرەبلەرنىڭ ئائىلىسىدىكى ئەجدادىلىرى ئىسمائىلدىن كەلگەن ؛ بۇ ئىسھاققانىڭ قۇربانلىق قىلىنغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ (يارىتىلىش 18 – 1 : 22). ئىسھاق ئىبراھىم 100 ياشقا كىرگەندە تۇغۇلغان (يارىتىلىش 5: 21) ، ئىسمائىل بولسا ئىبراھىم 86 ياشقا كىرگەندە تۇغۇلغان (يارىتىلىش 16: 16). ئىسمائىل ئىسھاقتىن 14 ياش چوڭ ئىدى. ئىسمائىل دەسلەپكى 14 يىلدا ئىبراھىمنىڭ بىردىنبىر ئوغلى ئىدى. قۇربانلىقنى تىلغا ئالغاندا ، كونا ئەھدە (يارىتىلىش 2: 22) مۇنداق دەيدۇ: «ئۇ مۇنداق دېدى:« سەن ياخشى كۆرىدىغان ئوغلىڭ ئىسھاقنى ئېلىپ ، مورىيا زېمىنىغا ئېلىپ كىر ۋە ئۇنى ئۇ يەردە كۆيدۈرەپ قۇربانلىق قىلىڭ (29 – بەت، 4101)
بۇ ئىزاھاتتا تەۋراتنىڭ « بىردىنبىر ئوغلىڭىزنى ئېلىڭ…» دېگەنلىكىنى خاتىرىلەيدۇ (يارىتىلىش 2: 22). ئاندىن يۈسۈپ ئەلى بۇنى ئوتتۇرىغا قويدى: ئىسمائىل ئىسھاقتىن 14 ياش چوڭ بولسا ، پەقەت ئىسمائىللا «بىردىنبىر ئوغلى» سۈپىتىدە قۇربانلىق قىلىنغان بولاتتى . ئەمما ئۇ ئىلگىرى ، ئىبراھىم ئەلەيھىسسالامنىڭ ئىسمائىل بىلەن ھەجەرنى يولغا سالغاننى تىلغا ئالمايدۇ(يارىتىلىش 21). ئىسھاقنى قوغلىۋەتكەندىن كىيىن ، يارىتىلىش 22-كۈنى ئىسمائىلنى ئىبراھىمنىڭ «بىردىنبىر ئوغلى» دەپ تىلغا ئالىدۇ
ئىبراھىم ئوغلىنى قۇربانلىق قىلدى: تەۋراتنىڭ گۇۋاھلىقى
قۇرئان قايسى ئوغلىنى قۇربانلىق قىلغانلىقىنى ئېنىق بەلگىلىمىگەن ، ئەمما تەۋرات بۇنى ناھايىتى ئېنىق تەسۋىرلەيدۇ. سىزتەۋراتنىڭ يارىتىلىش 22-ئايەتتە ئىسھاقنى ئالتە قېتىم تىلغا ئالغانلىقىنى كۆرەلەيسىز (2: 22 ، 3 ، 6 ، 7 (2 قېتىم) ، 9)
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام تەۋراتنى قوللايدۇ
ھەدىسلەر مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ بىزدە بار بولغان تەۋراتنى قوللىغانلىقىنى ئېنىق بايان قىلىدۇ. بۇ ھەقتىكى ماقالىدە بىر قانچە ھەدىسلەرنى تىلغا ئالىدۇ، بۇنىڭ بىرىدە مۇنداق بايان قىلىنغان
ئابدۇللاھ ئىبنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ: .. بىر توپ يەھۇدىيلار كېلىپ ، رەسۇلۇللاھنى كۇفقا تەكلىپ قىلدى. … ئۇلار: «ئەبۇلقاسىم ، بىزنىڭ ئەرلىرىمىزدىن بىرى ئايال بىلەن زىنا قىلدى. ئۇلارغا ھۆكۈم قىلغىن ». ئۇلار ئۇنىڭ ئۈستىدە ئولتۇرغان رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمگە بىر ياستۇق قويۇپ: «تەۋراتنى ئېلىپ كەل» دېدى. ئاندىن ئېلىپ كېلىندى. ئاندىن ئۇ ئاستىدىكى ياستۇقنى چىقىرىپ ، تەۋراتنى ئۇنىڭغا قويدى: « مەن ساڭا ۋە ساڭا نازىل قىلغان كىشىگە ئىشەندىم. »
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام قوللىغان تەۋرات
:پەيغەمبەر ئىيسا ئەل مەسىخمۇ بۇ يەردە كۆرگىنىمىزدەك تەۋراتنى قوبۇلقىلدى. ئۇ مۇنداق ئۆرگەتتى
چۈنكى مەن سىلەرگە شۇنى بەرھەق ئېيتىپ قويايكى، ئاسمان-زېمىن يوقىمىغۇچە، ئۇنىڭدا پۈتۈلگەنلەر ئەمەلگە ئاشۇرۇلمىغۇچە تەۋراتتىكى «يود» بىر ھەرپ، ھەتتا بىرەر چېكىتمۇ بىكار قىلىنمايدۇ. 18
شۇ سەۋەبتىن، تەۋرات قانۇنىنىڭ ئەقىدىلىرىگە، ھەتتا ئۇنىڭ ئەڭ كىچىكلىرىدىن بىرىنى بىكار قىلىپ، ۋە باشقىلارغا شۇنداق قىلىشنى ئۆگىتىدىغان ھەركىم ئەرش پادىشاھلىقىدا ئەڭ كىچىك ھېسابلىنىدۇ. ئەمما ئەكسىچە، تەۋرات قانۇنى ئەقىدىلىرىگە ئەمەل قىلغانلار ۋە باشقىلارغا شۇنداق قىلىشنى ئۆگەتكۈچىلەر بولسا ئەرش پادىشاھلىقىدا ئۇلۇغ ھېسابلىنىدۇ. 19
مەتتا 19 – 18: 5
ئاگاھلاندۇرۇش: تەۋرات ئەنئەنەدىنمۇ مۇھىم
مۇسانىڭ تەۋراتنى ئەنئەنىلەر ئۈچۈن سەل قاراشقا بولمايدۇ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئۆز دەۋرىدىكى دىنىي داھىيلارنى «ئەنئەنىسى» نى قانۇننىڭ ئالدىدا قويغانلىقى ئۈچۈن تەنقىد قىلغان
:لېكىن ئۇ ئۇلارغا مۇنداق جاۋاب بەردى3 ــ سىلەرچۇ، سىلەر نېمىشقا ئەنئەنىمىزنى ساقلايمىز دەپ خۇدانىڭ ئەمرىگە خىلاپلىق قىلىسىلەر؟چۈنكى خۇدا: «ئاتا-ئاناڭنى ھۆرمەت قىل» ۋە «ئاتىسى ياكى ئانىسىنى ھاقارەتلىگەنلەر ئۆلۈمگە مەھكۇم قىلىنسۇن» دەپ ئەمر قىلغان.45 ،لېكىن سىلەر: ــ ھەرقانداق كىشى «ئاتىسى ياكى ئانىسىغا: ــ مەن سىلەرگە ياردەم بەرگۈدەك نەرسىلەرنى ئاللىقاچان خۇداغا ئاتىۋەتتىم ــ دېسىلا،ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسىغا ھۆرمەت-ۋاپادارلىق قىلىش مەجبۇرىيىتى قالمايدۇ، ــ دەيسىلەر. بۇنىڭ بىلەن ئەنئەنەڭلارنى دەپ، خۇدانىڭ ئەمرىنى يوققا چىقىرىۋەتتىڭلار. 6
7 ئەي ساختىپەزلەر! يەشايا پەيغەمبەر بەرگەن مۇشۇ بېشارەت توپتوغرا سىلەر توغرۇلۇق ئىكەن: ــ،مۇشۇ خەلق ئاغزىدا مېنى ھۆرمەتلىگىنى بىلەنبىراق قەلبى مەندىن يىراق.»8مەتتا 8 – 3 : 15
.پەيغەمبەرنىڭ «ئەنئەنە» ئۈچۈن ئۇچۇرنى ھەرگىز بىكار قىلماسلىق ھەققىدىكى ئاگاھلاندۇرۇشى ناھايىتى ئېنىق
ئۆلۈك دېڭىز يۆگەم يازمىلار بۈگۈنكى تەۋراتنى قوللايدۇ
تەۋراتنىڭ ئەڭ بۇرۇنقى قوليازمىلىرى «ئۆلۈك دېڭىز يۆگەم يازمىلار» دەپ ئاتالغان بولۇپ ، مىلادىدىن ئىلگىرىكى 200-يىللاردىن كەلگەن (بۇنى بۇ يەردە ئوقۇڭ). تۆۋەندىكى دىئاگراممىغا قاراڭ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ۋە ئىيسا ئەل مەسىخ تىلغا ئالغان تەۋرات بىلەن بۈگۈنكى تەۋراتلار پۈتۈنلەي ئوخشاش
دېمەك ، قۇرئان ئىبراھىم قايسى ئوغلىنى قۇربانلىق قىلغانلىقىنى دېمەيدۇ ، ئەمما تەۋرات بولسا كىچىك ئوغلى ئىسھاقنى ئېنىق تىلغا ئالىدۇ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام، ئىيسا ئەل مەسىخ ۋە تېكىست تەنقىدلىرىنىڭ ھەممىسى تەۋراتنىڭ ئىشەنچلىكلىكىنى ئىسپاتلايدۇ
